فردای کرمان – گروه فرهنگ‌وهنر: همزمان با ولادت حضرت فاطمه زهرا(س)، در دوم بهمن‌ماه مراسم افتتاحیه و سوم بهمن‌ماه مراسم اختتامیه‌ی بیست‌وهفتمین جشنواره شعر رضوی در کرمان، به عنوان خاستگاه این جشنواره‌ی آیینی با حضور برگزیدگان و میهمانان کشوری و استانی به‌صورت حضوری و مجازی برگزار میشود.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان راز ماندگاری این جشنواره را موضوع این رویداد و اعتقاد بانیان و متولیان اولیه‌ی آن دانست و اظهار کرد: «ماندگاری جشنواره به اعتقاد قلبی که در ابتدای شکل‌گیری جشنواره وجود داشته و الان هم وجود دارد، برمی‌گردد که باعث شده این رویداد استمرار داشته باشد».
محمدرضا علیزاده در گفت‌وگو با خبرنگار فردای کرمان، با بیان این‌که این نکته‌ی مهمی است که جشنواره شعر رضوی بعد از بیست‌وهفت دوره، کماکان با شور و اشتیاق دنبال میشود و به‌صورت مستمر برگزار شده است، افزود: «در اوایل دهه‌ی هفتاد، یک جمعی از شعرا و ادبای ولایی و آیینی کرمان با اعتقادی که نسبت به شعر و ادب حوزه‌ی آیینی داشتند به این موضوع وارد شدند و از طرفی به خاطر اعتقادی که به اهل‌بیت علیهم‌السلام، مخصوصا امام رضا علیه‌السلام داشتند، این کار را شروع کردند که جا دارد از افرادی مثل مرحوم فخرمهدوی، مرحوم صمدانی، مرحوم مظهری و سایر شعرا و ادبای آن زمان که اکثرا به رحمت خدا رفته‌اند و نیز از آن‌ها که هنوز از فیض حضور آن‌ها بهرهمند هستیم از جمله آقای اسداللهی و آقای جعفری مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت، یاد کنیم».
وی ادامه داد: «این افراد با یک اعتقاد قلبی رویداد را آغاز کردند و سال‌های سال شمع آن را روشن نگه داشتند و علیرغم تغییراتی که در دولت‌ها وجود داشت و مدیران مختلفی که آمدند و رفتند، یک ارتباط دلی و قلبی نسبت به این جشنواره برقرار بود، به نحوی که می‌بینیم حدودا سه سال قبل که بحث جابه‌جایی جشنواره از کرمان مطرح شد، به دلیل نوعی وابستگی که به این جشنواره شکل گرفته بود، هم جامعه‌ی ادبی استان، هم ما در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و هم مردم، نسبت به این موضوع مقاومت کردند و انتظار نداشتند رویدادی با این ریشه و موضوع، که سال‌ها در کرمان بالیده و به این مرحله رسیده، از کرمان جابه‌جا شود».
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان خاطرنشان کرد: «این جشنواره به نحوی باعث و بانی ایجاد جشنواره بین‌المللی فرهنگی – هنری امام رضا علیه‌السلام نیز شده است. بعد از آن‌که آقای جعفری به مشهد منتقل شدند، در آنجا پیگیری کردند و رویدادهای دیگر شکل گرفت. به همین دلیل اکنون ما بیست‌وهفتمین جشنواره ملی شعر رضوی را، از سری برنامه‌های نوزدهمین جشنواره بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام برگزار می‌کنیم».
جشنواره ملی شعر رضوی از ریشه‌دارترین رویدادها است
وی در ادامه درباره‌ی نحوه‌ی شکل‌گیری جشنواره شعر رضوی و اهداف آن در استان کرمان، توضیح داد: «جمعی از دلسوختگان حوزه‌ی شعر و ادب که آن زمان این کار را شروع کردند، شاید فکر نمی‌کردند که این جشنواره‌ی نوپا، تبدیل به جشنواره‌ی تنومندی بشود و سال‌ها استمرار داشته باشد».
علیزاده افزود: «ترویج فرهنگ و معارف اهل‌بیت و مخصوصا فرهنگ رضوی یکی از دیدگاه‌ها و اعتقادات بنیان‌گذاران این جشنواره بوده و نکته‌ی دیگر هم ارتقاء سطح کیفی شعر و ادب در استان کرمان به‌عنوان متولی و میزبان این جشنواره است».
وی گفت: «اما به طور کلی به نظرم این جشنواره به‌عنوان یکی از ریشه‌دارترین جشنواره‌های رسمی کشور، باعث شد که جشنواره‌های موضوعی مختلفی در حوزه‌های دیگر مانند مسائل دینی و مذهبی و حتی در حوزه‌های تخصصی شکل بگیرد و قاعدتا این جشنواره توانسته در کشور منجر به رویدادها و اتفاقات دیگری شود و به جریان شعر آیینی و ولایی در کشور کمک کند».
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان در پاسخ به این سوال که برای توسعه‌ی فعالیت‌های این جشنواره چه برنامه‌هایی دارید؟ اظهار کرد: «یکی از آسیب‌هایی که ممکن است دامن‌گیر رویدادها و جشنواره‌های این‌چنینی بشود و سال‌های سال هم ادامه پیدا کند، بحث روزمرّگی است، که باید تلاش کرد جشنواره هر سال بتواند موضوعی خاص و حرفی برای گفتن داشته باشد».
وی ادامه داد: «در دو سال گذشته با وجود شیوع کرونا، جشنواره تعطیل نشد. سال گذشته به‌صورت مجازی برگزار شد، اما امسال جشنواره را با حضور برگزیدگان برگزار خواهیم کرد و برنامه‌ها طبق روال قبل انجام میشود».
ارسال 1673 اثر به دبیرخانه‌ی دائمی جشنواره
علیزاده با بیان این‌که جشنواره شعر رضوی امسال به‌صورت ترکیبی مجازی و حضوری برگزار میشود، افزود: «طی یکی دو سال گذشته که درگیر بحث‌های حواشی بودیم، تلاش کردیم جشنواره را بازخوانی و بازنگری کنیم تا یک ارزیابی و آسیب‌شناسی انجام شود و در همین راستا اتاق فکری داشتیم و جلسات تخصصی و چالشی مخصوصا با انجمن‌های شعر و ادب استان کرمان و با حضور دبیر تخصصی جشنواره برگزار کردیم و نظرات دوستان را شنیدیم و بررسی کردیم و داریم روی جشنواره کماکان کار می‌کنیم».
علیزاده افزود: «دوره‌ی قبل بر همین اساس، دبیر تخصصی جشنواره پیشنهاد داد غیر از سه بخش اصلی جشنواره که شعر کلاسیک، شعر نو و ترانه یا شعر محاوره است، بخش دانشجویی هم اضافه شود و ما دانشجویان را که یک قشر بسیار وسیعی هستند به‌صورت خاص ببینم که این بخش ویژه را امسال هم داریم و تلاش‌مان این است که در این حوزه کار به‌صورت جدی انجام شود».
وی اظهار کرد: «یک مساله‌ای هم که داریم تلاش می‌کنیم و امسال هم موفق نشدیم، برنامه‌ی ما این بود که چون جشنواره آیینی است آن را به درون مردم ببریم و آن را در تجمعات و مناسبت‌ها برگزار کنیم. در دهه‌ی کرامت خیلی راحت می‌شد این کار را انجام داد، اما متاسفانه با بیماری کرونا مواجه بودیم و مقدور نشد. با این‌حال الان تعاملاتی در حال انجام است، از جمله با برخی از دوستان کانون مداحان استان کرمان، و کسانی که به‌صورت عملی قرار است از این اشعار استفاده کنند، ارتباط گرفتیم و اطلاع‌رسانی به اساتید و معلمان ادبیات مدارس ناحیه یک و دو کرمان، طلاب و سایر دوستان علوم دینی و کسانی که در این حوزه علاقه‌مند هستند، در حال انجام است و تلاش می‌کنیم مردم از خروجی این آثار بیشتر بهرهمند شوند».
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان افزود: «بانک اطلاعاتی جشنواره ملی شعر رضوی، یکی از غنی‌ترین بانک‌های اطلاعاتی شعرا و ادبای کشور است و ما بعد از سال‌ها به این نقطه رسیدیم که فراخوان را که تقریبا در اواخر شهریور ماه منتشر شد، از طریق شبکه‌ی اطلاعاتی و بانک اطلاعات خودمان به همه‌ی کشور منعکس و منتشر کردیم و مشارکت خیلی خوبی را شاهد بودیم».
وی با بیان این‌که کارهای جشنواره از طریق پرتال شمس توس و پرتال جشنواره انجام میشود و همه مستند هستند، یادآور شد: «تمام اطلاعات و آثاری که رسیده شفاف است. مشارکت خوبی در سطح کشور صورت گرفته اما کماکان اعتقاد داریم یک چنین جشنواره‌هایی باید بررسی و آسیب‌شناسی شود و ارزیابی مستمر نیاز دارد تا کمک کند برای این‌که این جریانی که در حال انجام است با کیفیت بیشتری به کار خود ادامه دهد».
علیزاده با اشاره به استقبال از جشنواره شعر رضوی امسال، توضیح داد: «خوشبختانه شعرا و ادبای کشور مشارکت خوبی داشتند، هزار و 673 اثر به دبیرخانه‌ی دائمی جشنواره رسیده، در بخش کلاسیک 831 اثر، در بخش سپید 417 اثر، بخش ترانه 214 اثر و بخش ویژه‌ی دانشجویی نیز 211 اثر ارسال شده است و تقریبا می‌توان گفت از همه‌ی استان‌ها کار و اثر به دبیرخانه‌ی جشنواره رسیده اما بیشترین آثار از خراسان رضوی، خراسان جنوبی و تهران است».
وی ادامه داد: «میزان مشارکت بعضی از استان‌ها برمی‌گردد به بانک اطلاعاتی و ارتباطی که ما با انجمن‌های ادبی این استان‌ها داریم که فعال‌تر ورود کردند و پیشینه‌ی خوبی هم دارند. کیفیت آثار ارسالی نیز رضایت‌بخش است».
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان درباره‌ی داوری جشنواره نیز توضیح داد: «داوران جشنواره هم استانی و هم ملی هستند. ما یک مرحله‌ی انتخابی داریم که انتخاب آثار است و بعد مرحله‌ی داروی است. انتخاب آثار در مرحله‌ی اول با همکاری دبیر تخصصی و تعدادی از دبیران انجام میشود و انتخاب اولیه صورت می‌گیرد و انتخاب نهایی توسط داوران بخش رقابتی و نهایی صورت می‌گیرد که افراد برجسته‌ای مانند آقای شهرام پارسا‌مطلق، آقای محسن کاشانی و آقای ناصر محسنی‌نیا، آقای قربان ولی و آقای محمد سلمانی در این بخش حضور دارند که اهالی شعر و ادب آن‌ها را می‌شناسند».
وی بیان کرد: «در جشنواره‌ها و رویدادها، همیشه ممکن است داوری مورد نقد باشد، اما تلاش ما این است کمترین مشکل را داشته باشیم ودبیر تخصصی جشنواره ترکیبی را انتخاب کرده که مسائل و حواشی کمتری را شاهد باشیم».
آغاز بیست‌وهفتمین جشنواره شعر رضوی از گلزار شهدای کرمان
علیزاده با اشاره به برنامه‌های جنبی جشنواره، گفت: «سال گذشته به دلیل شرایط کرونا، وضعیت استثنایی بود، اما امسال خوشبختانه شرایط مناسب‌تر است، برنامه‌ریزی ما این است که به پاس ادای احترام به شهدای کرمان و خصوصا شهید سلیمانی، جشنواره کار خود را روز شنبه دوم بهمن‌ماه از محل گلزار شهدا و مزار سردار سلیمانی آغاز می‌کند و در محل گلزار شهدا، آیین رسمی افتتاح و شعرخوانی را داریم».
وی ادامه داد: «عصر دوم بهمن‌ماه، طبق رویه و سنت حسنه‌ی گذشته محفل شعر با هنرمندان، الفت با شاعران را داریم که در محل بیت‌الزهرا برگزار میشود، جشنواره آیینی است و بیت‌الزهرا هم الان برای ما و ملت ایران مکان مقدسی است، به همین دلیل برنامه‌ریزی کردیم بعد از نماز مغرب و عشا، ساعت 6 عصر، شعرخوانی شعرای عزیز را داشته باشیم».
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان با اشاره به بازدید میهمانان از مکان‌های تاریخی در صبح یکشنبه، ادامه داد: «عصر یکشنبه، ساعت دوونیم هم یک نشست تخصصی و کارگاه شعر است که در تلاشیم با حضور مهمانان جشنواره و تعدادی از شعرا و ادبای استان این کارگاه را برگزار کنیم و یکشنبه شب ساعت 6 هم اختتامیه‌ی جشنواره با حضور میهمانان و تقدیر از برترین‌ها، خواهد شد».
وی در پاسخ به این سوال که آیا برای امسال مانند سال گذشته که تقدیر از شاعران را داشتید، برنامه‌ی ویژه‌ای را هم دارید؟ گفت: «یکی از اقدامات بسیار خوبی که هر ساله در جشنواره شعر رضوی انجام میشود تجلیل و تکریم یک یا چند نفر از شعرا، ادبا و مفاخر استانی و ملی است که طی 26 دوره‌‌ای که برگزار شده، از افراد زیادی تقدیر شده است. امسال هم به بهانه‌ی این‌که زمان برگزاری جشنواره نزدیک به تولد خواجوی کرمانی است، بزرگداشت خواجوی کرمانی را به عنوان برنامه‌ی جنبی و تجلیل از بزرگان و مفاخر استان کرمان در دستور کار قرار دادیم».
علیزاده توضیح داد: «بیشتر معرفی خواجو مطرح است. علیرغم این‌که چند سالی است سالروز تولد خواجوی کرمانی در تقویم رسمی کشور درج شده، اما در یکی دو سال اخیر، شرایط مناسبی فراهم نبود و خیلی به معرفی او پرداخته نشد».
وی ادامه داد: «تلاش می‌کنیم کارها در شان این شاعر بزرگ برنامه‌ریزی شود. برای خواجو باید بیش از این‌ها کار شود و نیازمند این است که انسجامی شکل بگیرد. ما خودمان هم اعتراف می‌کنیم که در شان خواجو هنوز نتوانستیم در کرمان آن‌چنان که باید و شاید کار شاخصی انجام شود. بعد از کنگره‌ی سال 70 دیگر مراسم شاخصی شکل نگرفت. اگرچه چند مرحله هم اتفاقاتی افتاد ولی به سرانجام نرسید و این می‌طلبد که محوریتی در استان شکل بگیرد، همه‌ی دستگاه‌های مرتبط، دانشگاه‌ها و مراکز ادبی در این حوزه بتوانند کار شاخصی را انجام دهند، اما این برنامه در حد تجلیل و تقدیر و یادآوری از این شاعر بلندآوازه‌ی کشورمان است».
منابع دولتی کفاف اجرای برنامه‌ها را نمی‌دهد
خبرنگار فردای کرمان سوال کرد: «برگزاری جشنواره شعر رضوی یک کار بسیار گسترده است و بار آن روی دوش اداره ارشاد است، در حالی که برای کار به این بزرگی نیاز است سایر نهادها و فعالان این حوزه همت کنند تا این جشنواره همچنان باشکوه برگزار شود و بار اجرایی و مالی آن صرفا روی دوش ارشاد نباشد، شما چقدر از این کمک‌ها برخوردار هستید؟»؛ مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان پاسخ داد: «این موضوع درد همیشگی ماست. ما در حوزه‌ی فرهنگ مشکلی که داریم این است که منابع دولتی کفاف برنامه‌ها را نمی‌دهد. سه چهار سال پیش اعتبار حمایتی 900 میلیون تومان بوده و الان هم همان مقدار است، در حالی که تورم چند برابر شده است. این منابع کفاف نمی‌دهد. ما الان یک برنامه‌ای را مدون کردیم، منابع دولتی و منابع خودمان را با حمایت‌هایی که حتی از وزارتخانه میشود حدود یک‌ونیم میلیارد تومان پیش‌بینی کردیم اما 10 میلیارد تومان برنامه تعریف کردیم».
وی افزود: «شاید از یک طرف این دیدگاه وجود داشته باشد که دلیلی ندارد این میزان از نظر ذهنی، روحی و روانی خودمان را درگیر منابع کنیم. از طرفی تقریبا به‌طور مستمر حتی در دوران کرونا، فعالیت‌های فرهنگی تعطیل نشده و به‌طور جدی کارها دنبال میشود. اما این به آن معنی نیست که همراه با رویدادها، فعالیت‌ها و اتفاقاتی که در استان رخ می‌دهد، منابع، پشتیبانی و حمایت‌ها صورت می‌گیرد. ما برنامه اجرا کردیم با 10 درصد منابع و اعتبار که بعد برویم بقیه‌اش را از جاهای دیگر تامین کنیم».
علیزاده خاطرنشان کرد: «حوزه‌ی فرهنگ به‌صورت کلی نیازمند یک نگاه ویژه است. مجری فعالیت‌ها و رویدادها و کارهای فرهنگی فقط حوزه‌ی دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست. ما ممکن است حرکتی را آغاز کنیم اما نیازمند حمایت هستیم. این حمایت را بیشتر از همه انتظار داریم بنگاه‌های اقتصادی استان کرمان که خوشبختانه روزبه‌روز هم تعداد آن‌ها بیشتر میشود انجام دهند. بنگاه‌های مختلفی که الان در شهرهای مختلف وجود دارند. شهرداری‌ها هم یک رکن اصلی فعالیت‌های فرهنگی، هنری، رسانه‌ای و قرآنی در هر شهر هستند و نمی‌توانند خود را از این فعالیت‌ها جدا بگیرند و همچنین سایر دستگاه‌ها».
وی گفت: «سهم بخش دولتی در این حوزه، بخش ناچیز و پایینی است و در کل هم بودجه‌های وزارت فرهنگ در کشور بسیار ناچیز هستند و اخیرا هم که کمیسیون فرهنگی مجلس در کرمان بودند و با همت نماینده رفسنجان و انار به رفسنجان سفر کرده بودند، آنجا هم این بحث‌ها مطرح شد که بالاخره باید تدبیری کرد».
وی ادامه داد: «ما پیشنهادی را مطرح کردیم که در استان کرمان چند رویدادی که در تقویم رویدادهای فرهنگی کشور قرار گرفته ازجمله جشنواره ملی شعر رضوی، جشنواره ملی موسیقی نواحی، جشنواره ملی تئاتر سردار آسمانی، جشنواره ملی قرآنی آیات و همایش ملی پیامبر اعظم، که شهرداری‌ها و بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند متولی یکی از این رویدادها در طول سال بشوند».
علیزاده خاطرنشان کرد: «البته درباره‌ی جشنواره ملی شعر رضوی این نگاه مثبت از طریق بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا علیه‌السلام وجود دارد که جای تقدیر دارد. اصولا این جشنواره بعد از شکل‌گیری بنیاد فرهنگی هنری امام رضا(ع)، مورد حمایت بنیاد بوده و یکی از حامیان اصلی این رویداد است».
وی گفت: «در واقع جشنواره ملی شعر رضوی در برگزاری و اجرا سه ضلع دارد، معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، بنیاد امام رضا علیه‌السلام و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان که ما در استان از حمایت بعضا دستگاه‌های اجرایی در حوزه‌های لجستیک و کمک‌های مالی بهرهمند هستیم».
وی در پایان ضمن تقدیر از عوامل اجرایی جشنواره، دبیر تخصصی جشنواره آقای دکتر حامد حسینخانی، داوران جشنواره و شعرا و ادبایی که برای جشنواره کار و اثر ارسال کردند، گفت: «امیدواریم با عنایت امام هشتم، باز هم شاهد برگزاری جشنواره‌‌ای خوب در بهمن‌ماه و استمرار برنامه در سال‌های آینده باشیم». /پ
نظر خود را بنویسید