فردای‌کرمان ـ گروه جامعه: همزمان با ششمین سالگرد ثبت جهانی بیابان لوت، مراسمی در کرمان برگزار شد. در این مراسم که با استقبال گسترده‌ای از سوی فعالان گردشگری در بخش خصوصی، دوست‌داران لوت از سراسر کشور و حتی ساکنان برخی از مناطق حاشیۀ این بیابان همراه بود، جای خالی استاندار کرمان و مدیرکل میراث‌فرهنگی استان آن‌قدر بزرگ بود که معین افضلی مدیر پایگاه لوت در کرمان در سخنان خود از این برنامه با عنوان «گردهمایی غریبانۀ لوت» یاد کرد.
همزمان با این آئین که در محوطۀ باز موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان برگزار شد، تلاش‌های پژوهشی زنده‌یاد دکتر احمد مستوفی دربارۀ بیابان لوت یادآوری و از مقام علمی وی تجلیل شد.
در این مراسم، دکتر مهران مقصودی مدیر پایگاه ملی لوت در بخشی از سخنان خود گفت که دکتر مستوفی 50 سال پیش، تمام تلاش خود را کرد تا ارزش‌های لوت برجسته و شناخته شود. بعد از ایشان کارهای تحقیقاتی زیادی در این بیابان انجام شده و ارزش‌های لوت روز به روز دارد بیشتر می‌شود.
وی در عین حال اعلام کرد: «همچنان، ناشناخته‌ها و سوال‌های فراوانی در لوت وجود دارد که باید از نظر علمی به دنبال پاسخ آن باشیم».
رضا بهرامی رئیس کمیسیون گردشگری اتاق کرمان نیز با بیان اینکه برای مراقبت بیشتر از این بیابان نیاز به فرهنگسازی است، اظهار کرد: «متاسفانه با توجه به استفادۀ نادرست از کلوت‌ها و عدم رعایت ضوابط تردد در لوت، خطر از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری دارد این بیابان را تهدید می‌کند».
به گزارش خبرنگار فردای‌کرمان، در این مراسم که عصر یکشنبه 26 تیرماه برگزار شد، مقصودی با بیان اینکه اولین بار است که جلسه‌ای با این تعداد شرکت‌کننده تشکیل شده و گروه‌های گوناگون حضور دارند، تاکید کرد که لازم است از چنین رویدادهایی حمایت شود، دور هم جمع شویم و گفت‌وگو کنیم و شاید گاهی نیاز باشد برخی مسائل را به یکدیگر گوشزد کنیم.
مدیر پایگاه ملی لوت سپس اظهار کرد: «در جهان ۱۱۵۴ اثر ثبت شده داریم که ۸۹۷ مورد آن فرهنگی، ۲۱۸ اثر طبیعی و ۳۹ اثر ترکیبی از فرهنگی و طبیعی است. در این فهرست، ۲۸ اثر از ایران قرار دارد که لوت و جنگل‌های هیرکانی دو اثر طبیعی هستند».
دانشیار دانشگاه تهران افزود: «لوت متعلق به همسایگان است ولی چون جهانی شده، باید قدر آن را بدانیم و از آن مراقبت کنیم».
وی بیان کرد: «ارزش‌های لوت تنها محدود به پدیده‌های زمین‌شناختی نیست. درست است که با دو معیارِ پدیده‌های استثنایی و تاریخ زمین‌شناختی آن را ثبت جهانی کرده‌ایم ولی پدیده‌های فرهنگی و تاریخی و زیستی لوت نیز بسیار ارزشمند است».
وی با بیان اینکه به واسطۀ تحقیقاتی که انجام می‌شود، ارزش‌های جهانی لوت سال به سال دارد بیشتر می‌شود، ادامه داد: «نمی‌دانم از کدام‌یک از ویژگی‌های و مسائل این بیابان بگویم. از تنوع زمین‌شناختی آن بگویم که برخلاف آنچه برخی صاحب‌نظران گفته‌اند، در پی تحقیقاتی که به‌تازگی انجام داده‌ایم، فعالیت‌های گوناگون تکتونیکی در این بیابان دیده‌ایم و ثابت شد که زمین آن در حال تکامل و تکان خوردن است».
مقصودی اظهار کرد: «لوت تنوع اقلیمی هم دارد؛ علاوه بر اینکه گرم‌ترین نقطۀ کره زمین در این بیابان است، شب‌های با دمای منفی 10 درجه را هم دارد».
وی بیان کرد: «می‌توان از مخاطرات لوت از جمله سیل و طوفان هم گفت. همچنین از تهدیدات لوت که طبیعی و انسانی است و متاسفانه تهدیدات انسانی آن خیلی زیاد است».
وی با بیان اینکه مدیریت بیابان و چالش‌های این بخش نیز هرکدام حرف زیادی برای گفتن دارد، گفت: «می‌توان دربارۀ گردشگری پایدار و مسئولانه در لوت صحبت کرد. در این بیابان باید گردشگری پایدار شکل بگیرد».
خدمات ارزندۀ دکتر مستوفی
وی سپس با بیان اینکه دربارۀ بسیاری از مسائل لوت می‌توان سخن گفت اما می‌خواهم دربارۀ دکتر مستوفی و خدمات ایشان بگویم، ادامه داد: «یکی از ویژگی‌های خاص ایشان توانایی بالای مدیریتی‌شان بود و هم قدرت اجرایی و هم توان علمی زیادی داشتند».
وی گفت: «حدود 50 سال پیش، ایشان تیمی با حضور متخصصانی از سراسر دنیا و در رشته‌های گوناگون جمع کرد و روی جغرافیای تاریخی این بیابان کار کرد».
مقصودی اظهار کرد: «زمانی که دکتر مستوفی در این بیابان کار پژوهشی می‌کرد، کدام‌یک از جاذبه‌ها و ارزش‌های آن شناخته شده بود؟ رستنی‌ها و جانوران در لوت نبودند و بادهای شدید و خاک شور و گرمای زیاد در این بیابان بود. با وجود همۀ سختی‌ها، ایشان تمام تلاش خود را کرد تا ارزش‌های لوت برجسته و شناخته شود. بعد از ایشان کارهای پژوهشی متعدد در لوت انجام شده و ارزش‌های لوت مدام دارد بیشتر می‌شود».
وی ادامه داد: «یکی از کارهای ایشان این بود که اسامی جغرافیایی لوت را زنده نگه داشت. این اسامی از جمله لوت زنگی احمد یا گدار باروت بخشی از هویت این بیابان هستند که حفظ شده‌اند».
مقصودی سپس یادآور شد: «لوت فقط عرصۀ ثبت شدۀ آن نیست و دشت و حوضه لوت بسیار گسترده است».
وی با تاکید بر حفاظت بیشتر از این بیابان اظهار کرد: «همچنان، ناشناخته‌ها و سوال‌های فراوانی در لوت وجود دارد که باید از نظر علمی به دنبال پاسخ آن باشیم».
مقصودی تاکید کرد: «باید لوت را بیشتر بشناسیم و بیشتر پاس بداریم».
حفاظت با مشارکت مردم محلی
به گزارش خبرنگار فردای‌کرمان، مجتبی شفیعی معاون میراث فرهنگی استان کرمان نیز در این مراسم با بیان اینکه زمانی یک اثر فرهنگی یا طبیعی در فهرست میراث جهانی قرار می‌گیرد، متعلق به کل انسان‌هاست و این باعث می‌شود نسبت به حفاظت اثر حساسیت بیشتر داشته باشیم، گفت: «زحمات زیادی برای ثبت جهانی یک اثر کشیده می‌شود اما بخش دشوارتر کار مربوط به زمانی است که بخواهیم از اثر ثبت‌شده، حفاظت کنیم و کار بسیار سخت‌تر می‌شود وقتی اثر طبیعی و به گستردگی لوت باشد».
وی سپس با یادآوری معیارهایی که باعث ثبت جهانی یک اثر می‌شود، افزود: «حفاظت از این آثار و بهره‌برداری پایدار از اقدامات بسیار مهمی است و در همه مقوله‌های مربوط به میراث فرهنگی هنگامی موفق می‌شویم که مشارکت مردم و جوامع محلی را به صورت حداکثری داشته باشیم».
شفیعی ادامه داد: «خاطرم هست زمانی که داشتیم کارهای مرمت کاروانسرای شفیع‌آباد را انجام می‌دادیم امکان اقامت در شهداد به سختی فراهم می‌شد اما پس از ثبت جهانی در اغلب روستاها اقامت‌گاه دارند و این، یکی از نمودهای مشارکت مردم است».
لوت در تهدید گردشگران
رضا بهرامی رئیس کمیسیون گردشگری اتاق کرمان هم با تاکید بر حفاظت از لوت گفت: «متاسفانه با توجه به استفادۀ نادرست از کلوت‌ها و این بیابان، خطر از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری دارد بیابان را تهدید می‌کند».
وی افزود: «بنابراین، قبل از اینکه به فکر معرفی توریست باشیم باید بیشتر فرهنگسازی و از این داشته‌ها مراقبت کنیم».
وی ادامه داد: «متاسفانه به واسطۀ حضور گردشگران، زباله‌هایی در بیابان پراکنده شده که شاید سال‌ها طول بکشد تا جذب طبیعت شوند. رسالت مردم کرمان و دوست داران لوت این است که قبل از اینکه به معرفی بیشتر لوت بپردازند، دربارۀ مراقبت از این بیابان فرهنگسازی کنند».
گردهمایی غریبانه
معین افضلی مدیر پایگاه جهانی لوت در استان کرمان نیز با بیان اینکه این مراسم با حضور افرادی از سه استان همسایۀ لوت برگزار می‌شود، گفت: «اما متاسفانه جای استاندار محترم و مدیرکل محترم میراث فرهنگی خالی است و به همین دلیل می‌توان عنوان مراسم را گردهمایی غریبانه برای لوت گذاشت».
وی افزود: «امیدوارم در آینده حضور و همراهی بیشتر مسئولان را داشته باشیم».
زنده‌یاد مستوفی از زبان دخترش
در این مراسم، لاله مستوفی دختر زنده‌یاد احمد مستوفی نیز از طریق تماس تصویری برای حاضران صحبت و از برگزارکنندگان تشکر کرد.
وی با بیان اینکه خوشحالم پدرم کارهای باارزشی انجام داد، گفت: «ایشان عشق و علاقۀ زیادی به علم و بیابان و طبیعت و لوت داشت. اولین گروه محققان برای لوت را تشکیل داد و شش سال آن را هدایت کرد».
او افزود: «پدرم برای درخشندگی موسسه جغرافیا و گسترش پژوهش در لوت تلاش و راه را برای دیگر محققان باز کرد».
مستوفی ادامه داد: «امروز می‌بینیم که لوت تنها مورد توجۀ پژوهشگران نیست و افتخار می‌کنیم گردشگری آن فعال شده و مردم ایران طبیعت شگفت‌انگیز لوت را تجربه می‌کنند».
به گزارش فردای‌کرمان، در حاشیۀ این مراسم، نمایشگاهی از عکس‌های دکتر مستوفی، دست‌نوشته‌ها و تحقیقات و بخشی از تجهیزات وی نیز برپا شد. همچنین، از قاب هنری نقشۀ بیابان لوت اثر عفت تکلو نیز رونمایی شد. پخش مستند معرفی دکتر احمد مستوفی و لوت عزیز نیز از دیگر بخش‌های این برنامه بود. اداره کل میراث‌فرهنگی استان کرمان، پایگاه ملی میراث جهانی لوت، پایگاه لوت در استان کرمان، کمیسیون گردشگری اتاق و موسسه سارلوت به مدیریت شهداد کلانتری‌پور این مراسم را برگزار کردند. / الف
نظر خود را بنویسید