فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: کتاب گزیده‌ای از شعرهای مهدی محبی‌کرمانی با عنوان «زخمه‌ای بر زخم آخر» از چاپ در آمده و عصر امروز یکشنبه در کتابفروشی ترنجستان رونمایی خواهد شد. این، سومین مجموعه شعرهای اوست که چاپ شده و دومین مجموعه‌ای است که منتشر شده است.
در گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید، محبی‌کرمانی، داستان‌نویس، شاعر، روزنامه‌نگار و پژوهشگر دربارۀ جزئیات این کتاب که توسط نشر «مِسین» منتشر شده، توضیح بیش‌تری می‌دهد.
به گفتۀ او، ژانر اشعار این کتاب که در بازۀ زمانی پنجاه ساله‌ای سروده شده‌اند اعتراضی است و بازنمایی از فضای پر از تلاطم تاریخ ایران معاصر از اواخر دهۀ 40 خورشیدی است.
گفتنی است مراسم رونمایی از کتاب زخمه‌ای بر زخم آخر از ساعت 17 تا 19 در کتابفروشی ترنجستان واقع در میدان کوثر، بین خیابان هزار و یکشب و بلوار آزادگان برگزار می‌شود.
*لطفا دربارۀ کتاب شعر زخمه‌ای بر زخم آخر بگویید. این کتاب شامل چه شعرهایی است؟
«زخمه‌ای بر زخم آخر» مجموعه‌ای است که به توصیۀ دو شاعر ارجمند آقایان میرافضلی و شریفی‌نعمت‌آباد و با انتخاب و مقدمۀ حکیمانۀ جناب میرافضلی منتشر شد و در برگیرندۀ 50 سال شعر بنده است؛ 50 سالی که حقیقتا کم‌تر به شعر پرداختم چرا که به‌دلیل درگیری‌های شغلی‌ام در سرچشمه و بعد هم سازمان همیاری شهرداری‌های کرمان فرصتی برای پرداختن به شعر نداشتم. بنابراین، می‌توانم بگویم اگرچه تاریخ سرودن این اشعار مربوط به 50 سال است اما این کتاب، همۀ شعرهای 50 سال من نیست و بخشی از اشعارم در این دوران از دست رفته است. به عبارت دیگر، یک شاعر در یک دورۀ 50 ساله باید خیلی بیش از این شعر داشته باشد اما به دلیل شرایطی که گفتم، برای من این‌طور نبود. از آنچه که بود، با انتخاب عالمانه و تخصصی آقای میرافضلی، این کتاب نهایی شد. اشعار این کتاب آیینه‌ای از دورانی پرتلاطم از تاریخ معاصر ایران است و شاید به همین دلیل باشد که نشیب و فرازهای آشکاری، هم در فرم و هم محتوای این اشعار می‌بینید.
*منظورتان از این 50 سالی که اشاره کردید، چه دورانی است؟
این اشعار بیشتر در اواخر دهۀ 40 و اوائل دهۀ 50 خورشیدی سروده شده است.
*از فراز و نشیب در فرم و محتوای اشعار گفتید. لطفا در این‌باره بیشتر توضیح دهید و از حال و هوای اشعار و فرم غالب آن کتاب بگویید.
بی هرگونه ادعای خاصی، این شعر را جزو ژانر اعتراضی می‌شناسم. اواخر دهۀ 40 و اوائل دهۀ 50 خورشیدی دورانی بود که شعر ما بیشتر اجتماعی و اعتراضی بود و لااقل به تعبیر روشنفکران آن زمان، شعر باید بوی باروت می‌داد. مدل شعری آن زمان شعر پابلو نرودا، ویکتوریا خارا و ناظم حکمت بود و می‌بینیم بیش‌ترین اشعار شاملو هم و به خصوص جریان شعر سپید دقیقا در این دوران سروده شد.
*چرا این عنوان برای کتاب انتخاب شد؟
زخمه‌ای بر زخم آخر انتخاب آقای میرافضلی برای مقدمۀ کتاب بود و من خواهش کردم که عنوان کتاب، همین باشد. امیدوارم این زخم، التیامی داشته باشد.
*آقای محبی، یک شعر چگونه متولد می‌شود؟ در ذهن و زبان و قلب شاعر چه رخ می‌دهد که در نتیجۀ آن کلماتی موزون روی کاغذ می‌آید؟
ابتدا این را یادآور بشوم که بی‌هرگونه فروتنی، خود را شاعر نمی‌دانم. شاید داستان‌نویس باشم. اما در پاسخ به این پرسش و براساس تجربه‌ام بگویم که این تجربه برای هر شاعری متفاوت از دیگری بوده و به همین دلیل است که تاکنون تعریفی جامع و دقیق از شعر تقریبا صورت نگرفته است. به تعبیر من شعر یک وحی است و شاعر پیام‌آور آن، شعر یک حس یا یک پیام است. من خودم در بیان و نوشتن بسیاری از اشعارم غافلگیر شده‌ام. شعر در لحظه اتفاق می‌افتد و شاعر باید بتواند در همان لحظه آن را شکار کند. شعر مثل زخمه‌ای است بر یک حس. مثل زخمه‌ای است بر یک زخم. شعر چیزی شبیه یک زخم است که امیدوارم این زخم، زخم آخر نباشد. اگرچه تاکنون این‌طور بوده است.
*می‌دانیم ادبیات و شعر از شرایط اجتماعی زمانه منفک نیست. شما وضع امروز شعر کرمان را چه‌طور می‌بینید؟
این ارزیابی از عهدۀ من خارج است چون صلاحیت نقد شعر امروز کرمان را ندارم اما بی هرگونه تعصبی بر این باورم که ادبیات داستانی از یک سو و شعر از سوی دیگر در استان کرمان وضعیتی خاص و درخشان دارد ولی به واسطۀ فروتنی شاعران و داستان‌نویسان کرمان مهجور مانده است. شاعرانی همچون مهدی صمدانی، سیدعلی میرافضلی، محمدعلی جوشایی، حمید نیک‌نفس، محمد شریفی نعمت‌آباد، محسن کاشانی، شهین خسروی و مجید رفعتی و بسیاری از کسانی که به دلایل بسیاری از جمله ضعف حافظه از ذکر نام‌شان معذورم و یا داستان‌نویسانی چون رضا زنگی‌آبادی، رضا ذوالعلی، منصور علیمرادی، محمدعلی علومی، محمدعلی آزادیخواه، مهدی بهرامی، لیلا راهدار و محمد شریفی نعمت‌آباد و منتقدانی همچون رضا شمسی، مازیار نیستانی؛ اگر در هر جغرافیای دیگری بودند قطعا ادعای مکتب خاص آن اقلیم را می‌کردند و به مرتبت تاریخی خود می‌رسیدند اما اکنون همۀ این افراد متواضعانه، تنها به کار خویش مشغولند. از یاد نبریم که ما در کرمان پشتوانه‌های قدرتمندی همچون هوشنگ مرادی‌کرمانی، احمدرضا احمدی، زنده‌یاد مسعودی و زنده‌یاد باستانی‌پاریزی را نیز داریم.
*در حال حاضر مشغول نوشتن چه کتابی هستید؟ یا چه کتابی آمادۀ انتشار دارید؟
مجموعه‌ای داستانی در دست چاپ و انتشار توسط نشر نون است و امیدوارم هرچه زودتر منتشر بشود، مجموعه مقالات مطبوعاتی‌ام در اختیار آقای لطیف‌کار است تا گزینشی در آن صورت گیرد و آن دسته از مقالات که تاریخ انتشار و انقضا نداشته باشد، منتشر شود. همچنین، دو مجموعه از مقدمه‌ای بر تاریخ مس هم چند سالی است که در دست ویرایش است و امیدوارم هرچه زودتر آمادۀ چاپ شود. یک کتاب کوچک با عنوان «داستان یک شهر» را هم دارم که دربارۀ شکل‌گیری و آیندۀ شهر مس سرچشمه است. این کتاب چند سال پیش منتشر شد و قرار بود مشروح آن هرچه زودتر منتشر شود و سعی در وفای به عهد خود در کوتاه‌ترین زمان ممکن دارم. / الف
نظر خود را بنویسید