فردای‌کرمان ـ گروه جامعه: قطع درختان نارون رفوژ میانی بلوار جمهوری شهر کرمان شتاب گرفته است.
اگر شهرداری تا پیش از این، به صورت موردی و تک درخت، نارون‌ها را حذف می‌کرد، اکنون، قتل‌عام نارون‌ها در مسیر بلوار جمهوری از سمت فلکۀ آزادی به‌طور پیاپی در حال انجام است آن هم در شرایطی که هنوز دربارۀ گونۀ جایگزین این نارون‌ها به تصمیمی قطعی نرسیده‌اند.
از حدود دو هفته پیش تا روز سه‌شنبه 11 بهمن‌ماه 16 اصله نارون از ابتدای بلوار به سمت چهارراه امام جمعه قطع شده است.
سیدمحمدصادق تقوی ـ نایب رئیس کمیسیون خدمات شهری، بهداشت و محیط زیست شورای شهر در این‌باره به فردای‌کرمان گفت: «قطع این درختان به اجبار بوده چرا که متاسفانه دچار آفت شدیدی شده‌اند به طوری که از داخل تنه دچار پوسیدگی و تخریب شده‌اند و امکان شکست و خطر سقوط آن وجود داشت».
وی با بیان اینکه طبق نظر کارشناسان سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری، تصمیم به قطع درختان گرفته شده است، افزود: «در حال جمع‌بندی نظر کارشناسان هستیم تا جایگزین مناسبی برای این نارون‌ها انتخاب شود».
وی تاکید کرد: «از نظرات و پیشنهادات کارشناسان در این خصوص استقبال می‌کنیم».
به گفتۀ وی، در مسیر آزادی تا چهارراه امام جمعه 30 درخت نارون وجود دارد که 25 اصلۀ آن دچار آفت‌زدگی شدید هستند و تاکنون 16 درخت قطع شده است.
به گزارش فردای‌کرمان، بلوار جمهوری که آن را یکی از عناصر میراث معاصر شهر کرمان می‌دانند، بخشی از ارزش‌هایش را از نارون‌هایی می‌گیرد که چندین دهه سرپا ایستاده‌اند. از سال‌های میانی دهۀ هشتاد بود که شهرداری اعلام کرد نارون‌ها دچار آفت کرم خراط شده است. در سال‌های اخیر، همزمان با قطع درختان، کاشت گونه‌ای درخت توت در بین این درختان به عنوان درخت جایگزین و شکست این طرح، بر نومیدی‌ها از توانایی شهرداری در حل این چالش شهری افزود. در زمان مدیریت عالم‌زاده در شهرداری کرمان اما سربرداری نارون‌ها به جای قطع آن، بر عمر درختان افزود. اکنون اما شهرداری با اره برقی سراغ نارون‌ها آمده است و در حالی که هنوز گونۀ جایگزین را قطعی و نهایی نکرده، وجود این درختان را از شهر حذف می‌کند.
شهرداری کرمان در چند سال اخیر، سعی و خطا برای کاشت گونه‌های جایگزین را بیشتر در مسیر بلوار جمهوری از سه‌راهی هوانیروز به سمت فرودگاه انجام می‌داد، اکنون اما از سمت آزادی شروع کرده است.
قطع نارون‌های بلوار جمهوری در شهری که با چالش کمبود فضای سبز مواجه است، تنها حذف چند درخت نیست بلکه دغدغه‌ای مربوط به بخشی از میراث معماری معاصر کرمان مطرح است.
پیش از این، دکتر رضا ناصری معمار و مدرس دانشگاه دربارۀ ارزش‌های این بلوار در بخشی از یادداشتی که در هفته‌نامه استقامت منتشر شد، نوشت: «بلوار جمهوری اسلامی به جز نقش‌های شهری ویژه‌ای که در سازمان فضایی شهر کرمان پیدا کرده دارای ویژگی‌های کالبدی ممتازی است و آدرس معماری فهیم را می‌دهد که خالق آن است».
وی افزود: «خیابان جمهوری اسلامی به دلایل فنی نیازمند عرضی زیاد بوده و معمار به کمک سه ردیف درخت این عرض را که پهنه‌ای خالی و دلهره‌آور بوده به بخش‌هایی با مقیاس انسانی‌تر تقسیم کرده است و ترکیب یک گونۀ درخت همیشه سبز و یک گونۀ خزان‌دار، باعث شده تا همواره خیابان از سبزینگی جان بگیرد و توأمان شهروندان زیبایی‌های تغییر فصل را در آن شاهد باشند. گونه‌ای را انتخاب کرده که پاییزی رنگی و زیبا داشته باشد».
ناصری ادامه داد: «جداکنندۀ میانی خیابان را هم عرض ابعاد درخت نارون چتری انتخابی‌اش، در دوران بلوغ، در نظر گرفته. اگر این عرض کمتر بود، سقف اتوبوس‌ها و کامیونت‌ها به شاخه‌ها برخورد می‌کرد و اگر در این عرض زیاد گونۀ دیگری با فرم دیگری کشت می‌شد، عدم تناسب مانع می‌شد تا خیابان اینگونه دلبری کند. از تناسب ایجاد شده میان عرض معبر خیابان جمهوری و ارتفاع کاج‌های دو سمتش، حد مشخصی از انتظام و تقیّد به سرعت در عابران ایجاد می‌شود».
وی تاکید کرد: «درخت کاج و نارون بلوار به درستی در پیوند با پیشینۀ درخت شهری در کرمان و از همان جنس و از همان پالت رنگ و از همان حس و حال انتخاب شده است. گونه‌هایی هستند که انگار (عرض کردم انگار) از ابتدا با این شهر همراه بوده‌اند و چیزی تحمیلی و یا وصله‌ای بر شهر نیستند».
وی توضیح داد: «ابعاد برگ‌ها و بافت کلی درختان انتخابی، تناسب ممتازی با مقیاسی دارد که معمار قصد داشته به خیابان جمهوری بدهد. دیوارهای آجری زیبا و معمارانۀ فخر و مدین را هم برای حصارکشی ادارات و موسسات، معماری کرده است و با وجود اینکه از آجر ماشینی ساخته شده‌اند، در پیوستاری قابل قبول با پیشینۀ معماری و رنگ بندی کرمان است. معمار فهیم خیابان جمهوری برای روشنایی معبر هم پایه چراغی مناسب انتخاب کرده بود که منبع نور را از چتر درختان بیرون بیاورد و معبر را روشن کند. در حالی که حتما گوشۀ چشم امیدی هم به تأثیر این چراغ‌ها بر عمق نمایی خیابان داشته است».
وی اظهار کرد: «بلوار جمهوری کرمان شاید هنوز ویژگی‌های یک میراث ملی را نداشته باشد، اما جزیی از میراث معاصر شهر کرمان است. ما هم باید به مانند تهران و اصفهان در کنار فهرست‌های آثار ثبتی ملی، فهرستی برای ثبت آثار با ارزش محلی ایجاد کنیم و برای حفظ ارزش‌های نمادین شهرمان بیشتر بکوشیم».
دکتر جهان‌بین معمار، شهرساز و عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد کرمان هم، در گفت‌وگویی که پیش از این با فردای‌کرمان داشت، دربارۀ ارزش‌های این بلوار گفت: «به نظر من بلوار جمهوری کرمان یکی از درخشان‌ترین رخدادها در حیات مدرن شهری کرمان است. از جنبه‌های گوناگون و با دلایل متعدد می‌توانم این ادعا را اثبات کنم؛ از جمله، نیازهایی که از لحاظ توسعۀ شهری کرمان وجود داشته و این بلوار پاسخ درستی به آن بوده، ارتباطاتی که بین عناصر ساختاری شهر برقرار می‌کرده و جهت درست توسعۀ شهری که برای کرمان دیده شده است و در کنار آن، مسائل خاص دیگری نیز وجود دارد که می‌بینیم با جزئیات قابل تامل و نگاه درستی به آن پرداخته شده است. از جمله این مسائل جزئی، جهت این مسیر است که از شرق به غرب و برعکس طراحی شده و چون با وضعیت طلوع و غروب خورشید و خیره‌کنندگی نور آن در مسیر مواجهیم، حتما باید آرایش هندسی و نوع کاشت به گونه‌ای در نظر گرفته می‌شده که علاوه بر مسائل زیباشناختی پاسخگوی مسائل کارکردی این محور نیز باشد».
وی افزود: «در رفوژ سبز میانی باید درختانی کاشته می‌شد که بلندای آن و پهنای نهایی تاج آن در اوج بلوغ سنی درخت به اندازه‌ای می‌بود تا ضمن آنکه به عدم خیرگی نور خورشید کمک می‌کرد، همزمان، مزاحمتی هم برای عبور و مرور خودروهای کنارۀ رفوژ سبز نداشته باشد که می‌بینیم همین اتفاق افتاده است. همچنین، درختان همیشه سبز که در دو طرف کاشته شده‌اند و درختان خزان‌پذیر میانی، فصول مختلف و ویژگی‌های هویتی کرمان را به نمایش گذاشته است. پهنای مسیر و مسیرهای حرکتی در آن نیز، متناسب با نیازهای آتی شهر دیده شده است. این بلوار، محوری بوده که تا سال‌ها نیاز گردشگری درون شهری کرمان را نیز پاسخ می‌داده است. من خودم به خاطر دارم که خانواده‌ها اوقات فراغت خود را در این بلوار سپری می‌کردند».
وی ادامه داد: «همچنین، جداره‌سازی و نوع واگذاری زمین‌ها و ابعاد و اندازه‌های آن نیز از موارد دیگری است که در این بلوار به شکل مطلوبی دیده شده است».
با توجه به ارزش‌هایی این بلوار و نقشی که در حیات شهری دارد انتظار می‌رود شهرداری عالمانه و با تصمیماتی به‌موقع دست به اقدام بزند و از هرگونه رفتار شتابزده پرهیز کند. / الف
نظر خود را بنویسید