فردای‌کرمان – گروه اقتصاد: مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در بیانیه‌ای با اشاره به مشکل کم‌آبی در 26 استان کشور، نسبت به وضعیت منابع آب کشور در سال آبی 1402-1401 هشدار داده است.
در بخشی از این بیانیه آمده است: علی‌رغم آنچه در برخی از رسانه‌ها درخصوص پربارش بودن سال آبی جاری منتشر شده و این تصور را در اذهان عمومی ایجاد کرده که تنش‌های آبی کشور کاهش یافته است، آمار و ارقام، بیانگر شرایط نامطلوب منابع آب کشور در سال آبی جاری است.
بر اساس این گزارش، کرمان جزو استان‌هایی است که با توجه به تداوم خشکسالی هواشناسی، حجم ورودی و ذخیرۀ سدهای آن نسبت به متوسط 5 سالۀ اخیر، کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است.
مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران تاکید کرده است استان‌هایی که در آن‌ها حجم ورودی و ذخیرۀ سدها کاهش داشته از نظر تأمین آب شرب شهری با چالش‌های اساسی روبه‌رو می‌شوند.
این مرکز، مشارکت گستردۀ مردمی برای همکاری در کاهش مصارف آب شرب و اجرای برنامه‌های مدیریت مصرف آب نظیر توزیع اقلام کاهندۀ مصرف آب، کنترل فشار و استفاده از ابزارهای تشویقی و تنبیهی اقتصادی به‌خصوص در شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها برای عبور از تابستان سال جاری را ضروری اعلام کرد.
به گزارش فردای‌کرمان به نقل از ایلنا، در بیانیۀ مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران ابتدا شرایط موجود تبیین شده است:
-اطلاعات بارش تجمعی از ابتدای مهرماه سال 1401 تا تاریخ 29 اردیبهشت سال‌جاری ارائه شده توسط مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد که در 26 استان کشور کم‌بارشی قابل توجه و به‌خصوص در استان‌های خراسان رضوی، قزوین، سمنان، سیستان و بلوچستان و تهران کم‌بارشی بسیار شدید نسبت به متوسط بلندمدت گزارش شده است. در میان 5 استان دیگر تنها استان بوشهر افزایش قابل توجه نسبت به متوسط درازمدت داشته است و در 4 استان کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، یزد و کردستان افزایش جزئی بارش نسبت به متوسط درازمدت رخ داده است. میزان بارش در کل پهنۀ کشور از ابتدای مهرماه سال 1401 تا تاریخ 29 اردیبهشت‌ماه 1402، بیش از 21 درصد در مقایسه با متوسط بلندمدت بارش کاهش داشته است.
-شاخص‌های خشکسالی مانند SPI و SPEI سه ماهه تا 36 ماهه نشان‌دهندۀ تداوم خشکسالی متوسط تا بسیار شدید در غالب مناطق کشور است. تشدید و تداوم کم‌بارشی و خشکسالی و همچنین افزایش فراوانی این پدیدۀ مخرب در دهه‌های اخیر موجب کاهش رطوبت خاک و رخداد تمام مراحل خشکسالی هواشناسی، کشاورزی و هیدرولوژی در غالب مناطق کشور شده و اثرات آن سبب بروز مسائل اجتماعی گسترده مانند کاهش معیشت و درآمد کشاورزان، افزایش فقر و مهاجرت اقلیمی و اثرات مخرب محیط‌زیستی مانند کاهش دبی رودخانه‌ها، کاهش سرانۀ آب قابل دسترس و بروز تنش‌های آبی، کاهش آب یا خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها و تخریب محیط زیست شده است.
-اطلاعات منتشر شده توسط دفتر اطلاعات و داده‌های آب شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان دهندۀ کاهش حدود 50 درصدی ورودی به سدهای کشور به‌خصوص در حوضه‌های آبریز فلات مرکزی و شرقی کشور و سفید رودبزرگ نسبت به متوسط 5 سالۀ اخیر است. همچنین در حوضۀ آبریز شمال‌غرب کشور شامل ارس و دریاچه ارومیه، حدود 25 درصد و در حوضه‌های آبریز کرخه و مرزی غرب نیز 35 درصد کاهش ورودی به سدها نسبت به متوسط 5 سال اخیر گزارش شده است.
-با توجه به تداوم خشکسالی هواشناسی در عمدۀ مساحت کشور، حجم ورودی و ذخیرۀ سدها نسبت به متوسط 5 سالۀ اخیر، در مناطق پهناوری از کشور به‌خصوص در استان‌های تهران، خراسان رضوی، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، هرمزگان، خراسان شمالی، همدان، گلستان، سیستان و بلوچستان، مازندران، گیلان، کرمان و مرکزی، کاهش قابل ملاحظه‌ای یافته است.
در این بیانیه دربارۀ ملاحظات شهری محورهایی مشخص شده است:
-انتظار می‌رود استان‌های که در آن‌ها حجم ورودی و ذخیرۀ سدها کاهش قابل ملاحظه داشته است از نظر تأمین آب شرب شهری با چالش‌های اساسی روبه‌رو شوند. لذا، مشارکت گستردۀ مردمی برای همکاری در کاهش مصارف آب شرب و اجرای برنامه‌های مدیریت مصرف آب نظیر توزیع اقلام کاهندۀ مصرف آب، کنترل فشار و استفاده از ابزارهای تشویقی و تنبیهی اقتصادی به‌خصوص در شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها برای عبور از تابستان سال جاری ضروری است. این امر مستلزم هم‌افزایی سمن‌ها، شهرداری‌ها، رسانه‌ها، دستگاه‌های مختلف دولتی و سایر قوا برای تقویت اجرای برنامه‌های مدیریت مصرف آب شرب است.
-اعمال مدیریت کاهش قابل ملاحظه مصرف آب فضای سبز هم از منظر کاهش برداشت آب و هم از منظر جلب مشارکت شهروندان ضروری است.
-اطلاع‌رسانی شفاف در مورد محدودیت‌های کمّی و کیفی در تأمین آب شهرها در ماه‌های پیش روی سال آبی جاری، پیش‌نیاز جلب مشارکت‌های مردمی در مدیریت مصرف آب است.
-به جای حفر چاه‌های جدید برای تامین آب شرب در مناطقی که سدها از ذخیرۀ کافی برخوردار نیستند تا حد امکان از چاه‌های موجود کشاورزی کمک گرفته شود.
-بازچرخانی آب شرب نباید منجر به بارگذاری جدید بر منابع آب شود.
-در مناطق مرزی به‌خصوص نوار مرزی شرق، استفاده از تمام ظرفیت‌های دیپلماسی فعال بر مبنای منافع مشترک برای تحقق حقابه ایران از منابع آب مشترک ضروری است.
در این بیانیه دربارۀ ملاحظات آب کشاورزی محورهایی مشخص شده است:
-توصیه می‌شود مشوق‌هایی برای جلوگیری از انجام کشت تابستانه محصولات پرآب‌‌بر در مناطق دارای خشکسالی هواشناسی شدید و بسیار شدید در تابستان 1402 تعریف و اجرایی شود. /پ
نظر خود را بنویسید