فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: اگر در شهر کرمان رانندگی می‌کنید، به احتمال زیاد گذرتان به تقاطع خیّرین در انتهای بلوار جهاد افتاده است. تقاطعی که عبور از آن، به خصوص زمانی که قصد گردش از بلوار جهاد جنوبی به سمت بلوار آزادگان را داشته باشید، با خطراتی همراه است. رانندگان در این تقاطع، هنگام گردش به سمت بلوار آزادگان، در ورودی این بلوار، به دلیل اینکه با زاویه‌ای بسیار بزرگ‌تر از 90 درجه گردش می‌کنند، با خودروهای دیگری مواجه می‌شوند که احتمال برخورد با آن‌ها زیاد است.
همچنین، تا چراغ راهنمای این چهارراه تغییر رنگ می‌دهد، تخلیۀ تقاطع با سرعت مناسبی انجام نمی‌شود و باز هم، حرکت از بین خودروها به سمت مسیر انتخابی با خطراتی همراه است. برای گردش از سمت بلوار آزادگان به بلوار جهاد هم دید کافی وجود ندارد. همۀ این شرایط موجب شده تا این تقاطع پرتردد در شهر کرمان به یک نقطۀ ناایمن تبدیل شود.
علیرضا حکاک‌زاده ـ کارشناس ترافیک و دبیر پیشین شورای ترافیک استان نیز این ناایمن بودن را تایید کرده و می‌گوید که هرچه زودتر باید برای حل مشکلات این تقاطع، اقدامی صورت گیرد.
او در عین حال تاکید می‌کند که پاسخ به سوال «چه باید کرد؟» را کارشناسان باید با انجام مطالعاتی عمیق و علمی بیابند و مدیران از بین گزینه‌هایی که کارشناسان پیشنهاد می‌کنند دست به انتخاب بزنند و این‌طور نباشد که خودِ مدیر به تصمیم‌سازی بپردازد و راه‌حل جدیدی را که مطالعه نشده ارائه کند.
گفت‌وگو با او را در ادامه می‌خوانید.
*چهارراه خیّرین برای تردد خودروها ایمن نیست. به خصوص در مسیری که از جنوب بلوار جهاد به سمت بلوار آزادگان وجود دارد، تداخل حرکت‌ها اتفاق می‌افتد. شما هم تایید می‌کنید که این تقاطع ایمن نیست؟ چه نواقصی دارد که این وضعیت ایجاد شده است؟
این تقاطع چهارراه نیست بلکه پنج‌راه است و شکل ورود بازوهای آن به تقاطع متقارن نیست. بازو یعنی خیابان‌هایی که به این تقاطع منتهی می‌شود. این وضعیت، به خصوص دربارۀ دو خیابان که یکی از آن‌ها، بلوار جدیدی است که احداث شده مشاهده می‌شود که با خیابان آزادگان زاویۀ خیلی کمی دارند، بنابراین، وقتی خودروها از بلوار جهاد جنوبی وارد این تقاطع می‌شوند و می‌خواهند به سمت آزادگان گردش کنند، زاویه‌ای که خودروها باید طی کنند خیلی بزرگ‌تر از 90 درجه است. این شرایط ایمنی را به خطر می‌اندازد و برخی از رانندگان را دچار خطا می‌کند و نمی‌توانند مسیر را به‌درستی انتخاب کنند. همۀ این‌ها نشان‌دهندۀ ناایمن بودن این تقاطع است و باید هرچه زودتر اصلاح شود. البته در گذشته طرح‌هایی برای اصلاح هندسی این تقاطع در کارگروه ترافیک شهرداری نهایی شده که بنا به دلایلی اجرا نشده است؛ برخی از این طرح‌ها نیاز به تعریض‌هایی داشته که شهرداری نتوانسته آن را انجام دهد. آن‌طور که مطلع شدم به‌تازگی برای بهبود این نقطه طرحی تصویب شده است. از جزئیات آن خبر ندارم و باید منتظر باشیم به‌صورت موقت آن را اجرا کنند و اگر جواب داد، آن را تکمیل کنند.
*چرا این تقاطع به این وضعیت درآمده است؟ طرح آن ناتمام اجرا شده یا طراحی آن تا این حد غیراستاندارد صورت گرفته است؟
دلیل اینکه چنین تقاطع‌هایی در شهر داریم این است که متاسفانه اصول طراحی شهری را در جریان طراحی شبکه‌های خیابانی رعایت نمی‌کنیم و با توجه به هر وضعیتی که پیش می‌آید کسی می‌آید و تصمیمی می‌گیرد و خیابانی را باز می‌کند یا می‌بندد؛ در واقع، این اقدامات براساس طرحی از پیش تعیین‌شده صورت نمی‌گیرد و اگر هم طرح جامع ترافیک ملاک قرار گیرد، از آنجا که خود این طرح که تهیۀ آن براساس مطالعات ترافیکی عمیقی نبوده، مشکلاتی دارد، باز هم نتیجۀ مطلوبی حاصل نمی‌شود و تقاطع‌هایی ایجاد می‌شود که مثلا یکی از خیابان‌ها، دو آکسه است یعنی محورهای اصلی در امتداد هم نیستند. نمونۀ این وضعیت را در تقاطع ادیب ـ بهزاد می‌توان مشاهده کرد که دو محور آن فاصلۀ بسیار زیادی دارد و همین موجب شده که عبور از تقاطع با کندی و صرف زمان بیش‌تری انجام شود. دلیل ایجاد چنین تقاطع‌هایی این است که در طراحی اولیه دقت لازم نمی‌شود و یا اگر هم شده باشد، گاهی مسئولان طرح‌های کارشناسی را نادیده می‌گیرند و خودشان در کمیسیون ماده 5 تصمیماتی می‌گیرند که لزوما منطبق بر اصول فنی و مهندسی نیست. خیابانی را بی‌دلیل باز یا مسدود می‌کنند و تقاطعی را به صورت غیراستاندارد احداث می‌کنند که برای مردم مشکل‌ساز می‌شود.
*اشاره کردید که طرحی به‌تازگی برای این تقاطع مصوب شده است. تجربه نشان داده که روند تصویب و اجرای طرح‌ها بسیار طولانی است. اگر این وضعیت دربارۀ تقاطع خیرین هم حاکم باشد، ادامۀ وضعیت فعلی چه تبعاتی دارد؟
مهم‌ترین پیامد آن به خطر افتادن ایمنی مردم است. در این تقاطع برای خودروهایی که قصد ورود به بلوار آزادگان دارند، دید کافی وجود ندارد بنابراین، راننده نمی‌تواند در مواقع مواجه شدن با خطر، تصمیم‌گیری لازم را داشته باشد. یکی از تبعات اصلی استفاده از این تقاطع با وضعیت فعلی آن، همین است که ایمنی را به خطر می‌اندازد. پیامد دیگر اینکه ممکن است برای رانندگان سردرگمی ایجاد کند در حالی که تقاطع باید خوانایی لازم را داشه باشد تا راننده بتواند با سبز و قرمز شدن چراغ، در کوتاه‌ترین زمان ممکن سطح تقاطع را ترک کند. وضعیت فعلی پنج‌راه خیرین راهبندان و تاخیر در عبور از تقاطع را به دنبال دارد. وقتی این مشکل پیش آمده، باید به فکر راه‌حل آن باشیم. ممکن است راه‌حل، مطلوبیّت لازم را نداشته باشد ولی این وضعیت را تا حدی می‌توان بهبود داد. یک اقدام که می‌توان آن را به‌صورت فورس‌ماژور انجام داد این است که ورودی به خیابان جدیدی که احداث شده، مسدود شود و سپس، اقدامات بعدی برای اصلاح هندسی تقاطع صورت گیرد.
*نمی‌توان برای حل مشکل در این تقاطع میدان ایجاد کرد؟
در این تقاطع، میدان نمی‌توان ایجاد کرد چون ورودی‌های تقاطع تناسبی با هم ندارند و زاویۀ آن‌ها نیز مناسب و مساوی نیست، در نتیجه، ایجاد میدان مشکل‌ساز خواهد بود ضمن اینکه به دلیل صدور پروانۀ ساختمانی در اطراف آن و نیازی که به تملک وجود دارد، طراحی میدان با قطر بزرگ، محدودیت‌هایی دارد اما برای هر مشکلی راه‌حلی وجود دارد که باید فنی و دقیق باشد.
*ایجاد روگذر سه‌راهی شرف‌آباد و تغییر در این سه‌راهی، می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن اوضاع تقاطع خیرین بشود؟
به نظر نمی‌رسد تاثیری داشته باشد. گفته شده که در سه‌راهی شرف‌آباد روگذری در مسیر بزرگراه شرقی ـ غربی ایجاد می‌شود تا خودروها در این جهت، پشت چراغ قرمز نایستند، منتها زیر آن پل را باید با چراغ راهنمایی کنترل کرد. البته ارتباط بین بلوار شرف‌آباد و بلوار جهاد را که می‌شد با یک روگذر برقرار کنیم تا عملکرد بهتری داشته باشد را به‌دلیل موانعی مثل تیرهای برق فشار قوی و نبود بودجۀ کافی برای جابه‌جایی آن، از دست دادیم ولی به‌طور نسبی، شاید ایجاد این روگذر بهبودی در سه‌راهی شرف‌آباد ایجاد کند اما تاثیری بر شرایط تقاطع خیرین نخواهد داشت.
*اشاره کردید طرحی تهیه شده که از جزئیات آن اطلاع ندارید. به‌طور کلی، برای تهیۀ طرحی برای بهبود وضعیت این تقاطع، چه مواردی باید مدنظر کارشناسان قرار گیرد؟
برای پیدا کردن بهترین راه‌حل نیاز است که مطالعات امکان‌سنجی انجام داد و باید ناحیه‌ای مطالعاتی اطراف این تقاطع در نظر گرفته شود به گونه‌ای که شامل تمام تقاطع‌های بلافصل این نقطه باشد، جریان ترافیک هم باید شمارش شود، با توجه به جهت‌هایی که وجود دارد، مطالعات مبدا و مقصد نیز لازم است که انجام شود و براساس این مطالعات، گزینه‌های گوناگون را پیشنهاد کرد و هرکدام امتیاز بالاتری از لحاظ ایمنی ترفیک و کاهش تاخیر در عبور از تقاطع و مصرف سوخت و ... را اخذ کرد، انتخاب و به تصمیم‌گیرندگان پیشنهاد شود. این موضوع بسیار اهمیت دارد که تصمیم‌گیرندگان ملزم هستند از بین این گزینه‌ها یک مورد را انتخاب کنند. متاسفانه سیستم تصمیم‌گیری ما به تصمیم‌سازی تغییر ماهیت داده؛ در حالی که تصمیم‌سازی را باید کارشناسان با کمک ابزارهای علمی و آمار و اطلاعات و داده‌ها انجام دهند. طراحی گزینه کار مدیر نیست. مدیر باید صرفا از بین گزینه‌های پیشنهادی کارشناسان، دست به انتخاب بزند و خود مدیر نباید به تصمیم‌سازی بپردازد و راه‌حل جدیدی را که مطالعه نشده ارائه کند. همۀ این مشکلاتی که در تقاطع‌های شهری یا در طراحی شبکه داریم نتیحۀ تصمیم‌گیری‌های بدون کارشناسی است که بیشتر هم در کمیسیون ماده 5 اتفاق می‌افتد؛ بدون اینکه کارشناس ترافیک حضور داشته باشد و بدون اینکه مطالعات لازم انجام شده باشد، مدیرانی با مشغله‌های فراوان از چند اداره دور هم جمع می‌شوند و در زمانی محدود، براساس سابقۀ ذهنی‌شان که هیچ پشتوانۀ علمی هم ندارد تصمیم به باز کردن یا مسدودسازی یک خیابان و یا تعریض یک مسیر می‌گیرند و باعث بروز مشکلاتی در شهر می‌شود. در حالی که کار مدیریت شهری تصمیم‌گیری از بین گزینه‌ها و تصمیم‌سازی‌هایی است که قبلا مطالعه و نهایی شده است. / الف
نظر خود را بنویسید