فردای‌کرمان – رحیم بنی‌اسد آزاد: «عدنان محمدی‌پور» متولد 1370 است و در حوزه‌های شاعری، نویسندگی و بازیگری فعالیت کرده ولی خود را بیشتر بازیگر می‌داند و به همین عنوان هم شناخته میشود و می‌خواهد آن را ادامه دهد؛ او نمایش‌هایی از جمله «آلزایمر»، «دروغ»، «فنیِ ما»، «نگاه زشت» و... را نویسندگی و کارگردانی کرده است و در نمایشهای «کلاه شما قاضی»، «آنتیگونه»، «آنتی‌گونگی در پالمیرا»، «به سوی دمشق»، «ما شکنجه‌گران»، «مکبث»، «رقص مادیان‌ها»، «مهاجران سینه سرخ»، «هویت»، «خانه عروسک» و «بازیچه»... بازی کرده است .
روزهای گذشته شاهد بازی او در نقش «مصطفی» در نمایش «کلاه شما قاضی» بودیم؛ نمایشی که با استقبال خوبی از طرف مخاطبان همراه شد. با او به این بهانه دربارۀ نمایش و بازیگری در کرمان گفت‌وگو کردم که در ادامه می‌خوانید.
از شروع فعالیت بازیگریتان بگویید و اینکه چه شد وارد عرصه بازیگری شدید؟
بازیگری از زمانی که خیلی کم سن و سال بودم حرفۀ مورد علاقۀ من بود و از همان دوران دبستان سعی میکردم همیشه عضوی از گروه تئاترمدرسه باشم، ولی اولین تجربۀ جدی بازیگری من که یک کار فراتر از تئاترهای کمدی معمول و مناسبتی مدرسه بود بر میگردد به سال 1385 که زیر نظر آقای «ضیا سیستانی» در جشنوارۀ تئاتر دانش‌آموزی استان کرمان شرکت کردیم. بعد با شرکت در برخی کارگاههای بازیگری جدیتر موضوع ادامه پیدا کرد تا سال 93 در کرمان فعالیت داشتم. از سال 93 تا 99 در شهر تهران با کارگردانها و گروههای مختلفی کار کردم و از سال 99 مجددا به کرمان بازگشتم و بعد از کرونا نمایش «کلاه شما قاضی»، اولین اجرای من بعد از سال‌ها در کرمان بود.
چه شد بازیگری تئاتر را انتخاب کردید؟
طبیعتاً در شهرستانهای دور از پایتخت روال معمول شروع کار بازیگری با بازیگری تئاتر است، مخصوصاً در گذشته که موسساتی که در حوزۀ بازیگری مقابل دوربین فعالیت میکردند بسیار کم بود. البته که اگر امکانات لازم هم فراهم بود باز هم قطعا بازیگری تئاتر را انتخاب میکردم و در آینده هم سعی میکنم ادامه بدهم، اما این معنی‌اش این نیست که اگر موقعیتهای تصویری به وجود بیاید استقبال نمیکنم.
تئاتر و نمایش از هنرهای فعال در کرمان است، میخواهم بدانم مسیر ورود به این هنر و به خصوص بازیگری چگونه است و در کرمان چه چالشها و مسائلی دارد؟
خدا را شکر کرمان در حوزه تئاتر جزو فعال‌ترین استانهای کشور است و در حال حاضر هم دانشگاه باهنر در این رشته دانشجو میپذیرد و هم موسسات مختلف مشغول فعالیت در این حوزه هستند و خب قاعدتاً چالشهای حضور در این عرصه خیلی کمتر شده، اما به نظرم هنوز با توجه به پتانسیل استان خیلی جای کار داریم و خیلی میتواند شرایط بهتر شود، چه از نظر زیرساخت، چه از نظر حضور مدرسین تراز اول در کرمان و چه استفاده از اساتید بومی که دانش خوبی دارند. سال‌های انتهای دهه 80 «موسسه باغ اساطیر» و کارگاههای نمایش خلاق استاد «آقاعباسی» جزو گزینههای مناسب برای شروع آموختن بازیگری بودند که من این سعادت را داشتم که تحت نظر اساتید عزیزم آقایان «آقاعباسی» ، «دقیقی»، «فلاح» و «حاج عزیزی» آموزش ببینم.
شما از بازیگران فعال تئاتر کرمان هستید و در نمایشهای زیادی بازی کردید وضعیت اقتصادی برای یک بازیگر تئاتر در کرمان چگونه است؟
البته در قیاس با بسیاری از دوستانم که تجربۀ خیلی بیشتری نسبت به من دارند نمیتوانم اسم خودم را بازیگر فعال در کرمان بگذارم مخصوصا اینکه یک بازهی شش ساله که بیشترین فعالیت هنری خودم را داشتم ساکن کرمان نبودم. من تا به حال در بیست و پنج نمایش به عنوان بازیگر، نویسنده، کارگردان، منشی صحنه، دستیار کارگردان حضور داشتهام که برخی از موارد آن شامل اجراهای جشنوارهای یا دانشگاهی بوده است و در واقع «کلاه شما قاضی» علیرغم اینکه دهمین تجربۀ اجرای عمومی من بود، پنجمین اجرای عمومی‌ام در کرمان بود و 5 اجرای عمومی دیگرم در شهر تهران بوده است، اما به طور کلی بخواهم اشاره کنم باید بگویم تئاتر امروز شاید بیشتر از گذشته به سمت عشق و علاقه رفته، چرا که با توجه به افزایش سرسام‌آور هزینه‌های مربوطه از سالن، تبلیغات و لوازم دکور و ... گرفته تا فشار ناشی از مشکلات اقتصادی بر اقبال مخاطبان به تئاتر باعث شده دخل و خرج تئاترها با هم جور در نیاید؛ به جز برخی تئاترهای تجاری که خب بحثشان جداست. مثلاً در مورد «کلاه شما قاضی» علیرغم اینکه سه هفته کار ما پرفروش‌ترین اجرای خارج از پایتخت بود، اما با توجه به هزینهها عملا هزینهها و درآمد برابر شده. حالا بنظر شما چه چیزی در نهایت می‌ماند که سهم بازیگر بشود؟!
با اینکه نمایش از هنرهای فعال کرمان است اما انگار چنددستگی در این هنر هم وجود دارد و باعث حاشیهها و مسائلی در آن میشود، این‌گونه است و چرا؟
من به عنوان یک عضو خیلی کوچک از جامعه تئاتر کرمان شاید صلاحیت اظهار نظر در این خصوص را نداشته باشم، اما اگر صرفا و براساس مشاهداتم صادقانه بخواهم جواب بدهم بله، تئاتر کرمان درگیر چند دستگی است؛ البته که خب بخشی از این چنددستگی برمی‌گردد به اینکه تقریباً شاکله گروههای فعال کرمان مشخص است و اعضای این گروه‌ها معمولا در اغلب موارد سعی میکنند جز با اعضای گروه خودشان با کس دیگری کار نکنند و این طبیعتاً منجر به چند دستگیای میشود که به آن اشاره کردید، هرچند این تنها دلیل نیست و میشود در مورد این موضوع بسیار صحبت کرد، اما قطعاً بزرگان تئاتر کرمان بهتر می‌توانند دراین خصوص صحبت کنند.
مسیر هنرمند تئاتر شدن در کرمان با چه چالش‌هایی همراه است؟
همانطور که عرض کردم از آن‌جا که تقریبا شاکلهی گروههای فعال مشخص شده است، در اغلب موارد شما با ورود به یک گروه، تقریبا بایستی ادامه راه را با همان گروه بروید، البته قطعا این کلیت است و موارد خلاف این موضوع بسیار است. همین موضوع یکی از بزرگترین چالشهای ورود به حیطه تئاتر در کرمان است که امیدوارم با افزایش گروههای تئاتری و همچنین ورود دانش‌آموختگان بیشتر به این عرصه، این چالش هم برطرف شود.
جایگاه هنر نمایش کرمان را در چه سطحی میبینید؟
انصافاً تئاتر کرمان در بین شهرستانهای کشور(به جز پایتخت) جایگاه قابل قبولی دارد، چه از نظر سطح کارهایی که روی صحنه می‌روند و چه از نظر داشتن پتانسیل‌های مختلف از جمله کارگردانی، نویسندگی و بازیگری؛ و اینکه برخی از بزرگان تئاتر کرمان هم در سطح کشور مطرح و دارای جایگاه هستند اما این دقیقا بزرگترین ضربه را به تئاتر کرمان زده، اما ما از نظر زیرساختهای تئاتری واقعا جایگاه مطلوبی در سطح کشور نداریم، در این سال‌ها کمی اوضاع بهبود پیدا کرده اما واقعیت ماجرا این است تا شرایط مطلوب هنوز فاصلۀ خیلی زیادی داریم.
بازیگر در تئاتر کرمان چگونه انتخاب میشود و آیا روند منطقی و فرصت های رشد فراهم است؟
برمی‌گردم به حرف قبلی خودم که معمولا گروه‌ها بعد از اینکه اعضای خودشان را پیدا میکنند کمتر سراغ بازیگران گروههای دیگر می‌روند اما حقیقتا بازیگری کاملا به خود افراد بستگی دارد بسیاری از بازیگران خوب هم هستند که همه دوست دارند با این عزیزان کار کنند، از بازیگران پیشکسوت گرفته تا برخی از بازیگران نسل جدید؛ اما اینکه بگوییم اصول خاصی برای انتخاب بازیگر وجود دارد، حقیقتا من چنین چیزی ندیدم.
از وضعیت انجمن نمایش کرمان بگویید گویا حضورش دیگر مثل گذشته نیست و دچار حاشیههایی شده است؟ آیا این‌گونه است؟ و اگر مسیر درستی طی کند چه تاثیری میتواند داشته باشد؟
ابتدا که اسم انجمن نمایش آمد اجازه بدهید یک تشکر از آقای «بذرافشان» عزیز داشته باشم که میدانم از اجرای نمایش «کلاه شما قاضی» بسیار حمایت کردند. اما در مورد انجمن فکر میکنم بعد از رکود دوران کرونا هنوز انجمن جایگاه قبلی خودش را به دست نیاورده و هنوز سطح فعالیتی که باید داشته باشد را ندارد. من فکر میکنم با توجه به قدرت تئاتر کرمان در سطح کشور انجمن نمایش میتواند خیلی بیشتر به حمایت از گروههای مختلف و هنرمندان بپردازد و همچنین با توجه به مقبولیت این انجمن در بین نهادهای تصمیم گیرنده در راستای افزایش زیرساختهای مورد نیاز اقدام کند.
از نمایش کلاه شما قاضی بگویید، چگونه برای این نمایش انتخاب شدید؟
داستان از اینجا شروع شد که نزدیک به 3 سال پیش محسن میرزایی یک شب با من تماس گرفت و گفت کجایی باهات کار دارم. گفتم خانهام و محسن آمد خانه و گفت عدنان یک ایدهای دارم و ایدهی اولیه کلاه شما قاضی را با من در میان گذاشت. قرار شد من به آن فکر کنم و خودش هم دست به قلم شود و باز در مورد موضوع با هم صحبت کنیم، دو سه هفته بعد دوباره یک شب نشستیم و تقریبا تا صبح در مورد این ایده و نوشتههای محسن و ایده‌های من حرف زدیم و به این نتیجه رسیدیم این کار میتواند کار خوبی برای اجرا باشد. محسن گفت خب حالا این‌قدر حرف زدیم، خودت بازی می‌کنی؟ من آن موقع تازه برگشته بودم کرمان و دنبال فرصت بودم تا دوباره در کرمان کار کنم، ایدهی محسن هم بنظرم عالی بود و همین شد که جمله محسن به آخر نرسیده گفتم هستم و بعد وارد پروسهی اجرا شدیم. ابتدا فقط با یک طرح کلی مواجه بودیم، که کم کم با روش کارگاهی سر و شکل گرفت، بازیگران خیلی زیادی به ما اضافه شدند و بعد از مدتی بنا به دلایل مختلف همراه‌مان نبودند، تعطیلیهای زیادی به کار خورد، بنا به شرایط خاص کرونا و تصمیم گروه و یا مواردی از این دست؛ اما در نهایت کلاه شما قاضی با گذشتن از هفت خوان شورای نظارت برای اجرا آماده شد و خدا را شکر با استقبالی که مردم داشتند و نظرات دوستان، منتقدان و مخاطبانمان توانسته اجرای آبرومندی برای همۀ ما باشد.
این نمایش رویکردی به آسیبهای اجتماعی داشت، از نگاه هنر نمایش به مسائل اجتماعی بگویید؟
حقیقت ماجرا محسن هرشب بعد از اتمام کار به عزیزانی که در سالن حضور داشتند می‌گفت کار کردن در مورد آسیبهای اجتماعی سخت است و از آن سخت‌تر نگاه کردنش است، جامعهی امروز ما این‌قدر غرق در مشکلات شده که گاهی اجرای چنین کارهایی ممکن است سیاهنمایی تلقی شود؛ اما حقیقت ماجرا این است که بهترین راه مقابله با آسیبهای اجتماعی اقدامات پیشگیرانه فرهنگی در این زمینه است و خب چه چیزی تاثیرگذارتر از تئاتر؟ خدا را شکر میکنم این شانس را داشتم و در این سال‌ها با کارگردانهایی کار کردم که بسیاری از آن‌ها این دغدغه را داشتند و نگاهشان به جامعه نگاه متفاوتی بوده؛ و اینجا یکبار دیگر از اساتید عزیزم مخصوصاً استاد آقاعباسی، استاد دقیقی و محسن میرزایی تشکر میکنم.
مهمترین چالشها و مشکلات تئاتر کرمان چیست و برای حل آن چه باید کرد؟
ببینید چالش اصلی به نظر من این است که بخش عمدهای از متولیان امور شهر درک مناسبی از هنر تئاتر و ملزومات و زیرساخت‌هایش ندارند. تئاتر شما قاضی از جمله معدود کارهایی بود که مدیران سطوح مختلف استان برای دیدن کار به سالن آمدند، بر حسب شنیدههاشان و اینکه این‌کار در حوزه آسیبهای اجتماعی دارد حرف می‌زند؛ اما ماحصل این آمدن و دیدن را حداقل من تا این لحظه ندیدم و در جریانش نیستم! شاید محسن میرزایی بتواند جواب بدهد، هرچند بعید میدانم جوابش متفاوت با من باشد. هر زمان که مسئولین شهر تئاتر را به عنوان یک عامل پیش برندۀ فرهنگی در ساخت فضای گفتگو، تعامل، انتقاد و فرهنگسازی بشناسند و زیرساختهای لازم را برایش فراهم کنند قطعا میشود امیدوار بود که چالشها کمترشود. چالش بعدی هم فکر میکنم سختگیریهای شورای نظارت باشدکه قطعاً کار تمامی گروههای تئاتری را روز به روز برای ارائه اثری که قابلیت گفتگو و برقراری ارتباط با جامعه را داشته باشد سخت‌تر می‌کند.
*منتشرشده در هفته‌نامه استقامت / شماره 829
نظر خود را بنویسید