فردای‌کرمان ـ اسما پورزنگی‌آبادی: اگر تا پیش از این شهرداری با ساخت روگذر و زیرگذرهای اشتباه حیات اجتماعی شهر کرمان را از آن می‌گرفت و زخم‌های عمیق بر چهرۀ شهر می‌نشاند و شهروندان را به دردسرهای بسیار می‌انداخت، اکنون با اجرای طرح عبور یک شریانی از دل شهرک باهنر قصد دارد دامنۀ خطاهای خود را گسترش بدهد.
طرحی که در جریان اجرای آن، بخشی از پارک نظام مهندسی که حدفاصل خیابان‌های بحرالعلوم و بهارستان است و فضای بازی که در این محدوده وجود دارد از بین می‌رود و به جای آن معبری برای حرکت تندتر خودروها ایجاد می‌شود.
دکتر مریم فدایی‌قطبی ـ معمار، عضو هیات علمی دانشگاه و رئیس مرکز مطالعات محیطی شهر و روستای دانشگاه آزاد کرمان در گفت‌وگو با فردای‌کرمان تصریح می‌کند که طرح تفصیلی با پیشنهاد دادن این معبر، اشتباه کرده و حالا شهرداری با تن دادن به این اشتباه، قصد دارد یک خیابان بیهوده و بی‌هدف و غیرضروری و نابودکنندۀ یک مرکز محلۀ زنده و موفق را ایجاد کند.
او با دفاع از کارکردهای این فضای شهری می‌گوید: از تمام فعالان حوزۀ شهر و ساکنان شهرک باهنر خواهش می‌کنم که مدنظر داشته باشند که ما در شهر کرمان از این نوع فضاهای شهری که توسط شهرسازان واقعی طراحی شده بسیار اندک داریم و نباید آن را از دست بدهیم.
گفت‌وگو با او را در ادامه می‌خوانید.
*خانم دکتر، چرا شهرداری تصمیم اشتباهی دربارۀ پارک نظام مهندسی گرفته است؟
ببینید اشتباه اول زمانی رخ داد که طرح تفصیلی بدون توجه به ماهیت شهرک باهنر معبر عبوری (شریانی) را از میانۀ شهرک عبور داد؛ معبری که قرار است از بزرگراه به جادۀ تهران برسد و در طول مسیر از از بلوار حمزه و بلوار جمهوری عبور کند. این معبر چند مسئلۀ اساسی ایجاد می‌کند. یکی اینکه تقاطع جدی زمان‌بر دیگری در بلوار جمهوری ایجاد می‌کند علاوه بر این، تقاطع‌های دیگری هم در بزرگراه سردار سلیمانی که به بلوار آزادگان می‌رسد همچنین در بلوار نصر و خیابان بهارستان شکل می‌گیرد در حالی که لازم نیست یک مسیر عبوری به موازات بزرگراهی که الان داریم، ترسیم شود آن هم از میان خیابان‌های اصلی. ضمن اینکه به دلیل ایجاد تقاطع‌ها و چراغ‌های قرمز، این معبر عنوان عبوری هم نخواهد داشت چرا که مدام توقف در آن صورت می‌گیرد با این تفاوت که ذهنیت مردم را نسبت به عبور تغییر داده و خودروها را به میان بافت محلۀ شهرک باهنر می‌کشاند. طرح تفصیلی یک اشتباه شهرسازی مرتکب شده و مرکز محله‌ای که طراح شهرک باهنر با نزدیک کردن دو خیابان بهارستان و بحرالعلوم شکل داده و مسجد و پارک و فضاهای تجاری و یک فضای باز برای فعالیت‌های اجتماعی حول آن ایجاد کرده را نادیده گرفته است در حالی که این مرکز محله فضایی بسیار مطلوب است اما در طرح تفصیلی این فضای باز شهری را ندیدند و معبر عبوری را در میانۀ آن تعریف کردند که هیچ پشتوانۀ علمی و دیتایی ندارد ضمن اینکه تاکید می‌کنم نیازی به این شریانی نداریم. این معبر عبوری در بخشی از مسیر خود قرار است از بلوار حمزه عبور کند که در این صورت، خیابان حمزه با زاویۀ بسیار تندی به بلوار شهید سلیمانی (که از بلوار آزادگان عبور می‌کند) می‌رسد و عملا تقاطع بسیار مسئله‌داری را ایجاد می‌کند در حالی که مسئلۀ مهم این است که با ایجاد شریانی سپهبد سلیمانی نمی‌خواهیم در این مسیر تقاطع ایجاد شود. بنا به این دلایل، این طرح در گذشته کنار گذاشته شده و اقدامی برای آن انجام نشده بود. در عین حال، در دورۀ قبل به دلیل تغییر ماهوی خودجوشی که در بلوار حمزه رخ داد و یک خیابان محلی کاملا خلوت به یک خیابان تجاری بسیار زنده تبدیل شد مدیریت شهری تصمیم گرفت که توان این خیابان را تقویت و برای حرکت پیاده مناسب‌سازی کند. بنابراین قرار بود عبور اتومبیل از این خیابان انجام نشود. شهردار فعلی کرمان هم تمایل دارد پتانسیلی که این خیابان از لحاظ حضور مردم در شهر دارد را تقویت و در جهت مثبت هدایت کند؛ در واقع اولویت به حرکت پیاده داده شود و جریان زندۀ شبانه ادامه یابد و از طرفی رفتارهای هنجارشکن در آن کنترل شود. با این اوصاف چه دلیلی دارد که مجدد خیابانی شریانی را در این مسیر ایجاد کنیم؟ با این طرح چه چیزی به دست می‌آوریم؟ جز اینکه ترافیک عبوری را از وسط محله‌ای که زندگی محلی در آن جریان دارد عبور می‌دهیم؟ این را هم یادآور شوم که خود شهرداری هم برای اجرای برخی برنامه‌ها و رویدادها از این مرکز محله و فضای باز استفاده می‌کند. زنده‌ترین نقطۀ محلۀ شهرک باهنر همین محدوده است که حالا شهرداری نمی‌دانیم به چه بهانه‌ای می‌خواهد این فضا را حذف و به شریانی تبدیل کند.
*ضمن اینکه از این محدوده تا بزرگراه فاصلۀ زیادی هم وجود ندارد که می‌خواهند در آن شریانی ایجاد کنند.
بله. دقیقا.
*می‌گویید شهردار می‌خواهد اولویت در بلوار حمزه به پیاده داده شود، از طرفی در فاصلۀ کوتاهی از آن دارند احداث یک شریانی را در این محدوده از شهرک باهنر شروع می‌کنند. در کنار این اتفاقات طرح جامع شهرسازی و طرح جامع ترافیک در حال تهیه هستند و ممکن است طرح تفصیلی تحت تاثیر طرح جامع جدید قرار بگیرد و در طرح ترافیک هم پیشنهاد دیگری به جای این شریانی داده شود. چه تحلیلی از این اتفاقات و تناقض‌ها دارید؟ فکر می‌کنید کارگروه ترافیک شهرداری درک درستی از ترافیک در شهر ندارد؟ یا دانش و تجربۀ کافی برای اخذ تصمیمات درست وجود ندارد؟
می‌گویند داریم براساس طرح تفصیلی کار می‌کنیم اما موضوع این است که همین طرح تفصیلی اشتباه را هم درست اجرا نمی‌کنیم. هیچ منطقی پشت اجرای این محور عبوری نیست. اینجا یک فضای باز است که کسانی که ماهیت شهر را نمی‌دانند فکر می‌کنند جای مناسبی برای عبور شریانی است در حالی که این فضای زنده باید برای حیات فعالیت‌های اجتماعی شهر وجود داشته باشد. واقعیت این است که من نمی‌توانم این را تحلیل کنم که چه چیزی باعث شده شورای ترافیک و شهرداری به چنین تصمیم برسند. اگر اولویت‌‌بندی نیازهای شهری در منطقه دو انجام شود و اقداماتی که برای رفع مشکلات مردم باید صورت گیرد را هم مدنظر قرار دهیم باز هم هیچ‌کدام به این نمی‌رسد که این خیابان باید ایجاد شود.
*اگر شهرداری این شریانی را احداث کند، به زبان ساده به مردم شهرک باهنر می‌گویید که چه اتفاقی برای زندگی و کسب‌وکارشان می‌افتد؟
این فضای باز شهری که از نظر برخی‌ها کارکرد ندارد ضامن حیات اجتماعی این محله است. هر زمان که قرار بوده فعالیت اجتماعی چه توسط بخش عمومی و چه دولتی و چه نهادهای اطراف مثل مسجد رخ بدهد اینجا انتخاب می‌شده است و اگر نباشد زندگی اجتماعی در این شهرک دیگر جریان ندارد. درست است که دغدغۀ از بین رفتن پارک و درختان هم وجود دارد ولی بیشتر مهم این است که داریم یک فضای شهری که ضامن حیات اجتماعی شهر است را از دست می‌دهیم. این شریانی شهرک باهنر را به دو نیم تقسیم می‌کند و این فضا که در حال حاضر نقطۀ اتصال ساکنان شهرک باهنر است به نقطۀ جدا شدن شهرک از هم تبدیل می‌شود و دسترسی کسانی که در قسمت جنوبی این مسیر هستند به مسجد و سایر فضاهای سمت دیگر به راحتی نخواهد بود. بنده نمایی از طرح را دیده‌ام که در آن پل عابر پیاده بر روی این شریانی دیده شده است. اما سوال اینجاست که کدام‌یک از پل‌های سطح شهر کرمان تاکنون توانستند نیازهای شهروندان را تامین کنند که حالا برای دسترسی به دو سمت این شریانی بخواهیم شهروندان را از این پل عبور بدهیم؟ من فکر می‌کنم حرکت اشتباهی که یک زمانی به شکل زیرگذر و روگذر و گه‌گاهی به شکل تعریض‌های غیرضروری خود را در شهر کرمان نشان می‌دهد اکنون به شکل یک خیابان بیهوده و بی‌هدف و غیرضروری و نابودکنندۀ یک مرکز محلۀ زنده و موفق که داشت کار می‌کرد دارد خود را نشان می‌دهد.
*در جایی از صحبت‌هایتان به اولویت‌های منطقۀ دو شهر اشاره کردید. به نظرتان این اولویت‌ها کدامند؟
در مقیاس خرد باید بگویم که در همین شهرک باهنر مسائل عمده‌ای داریم که باید حل شود؛ تقویت این محدودۀ شهری و فضای جلوی مسجد و اتصال قوی‌تر آن به پارک و ایجاد فضاهایی برای حرکت پیاده و اتصال این فضاها به خیابان بهارستان و بلوار حمزه را می‌توانیم در اولویت بگذاریم. در مقیاس درشت اولویت اساسی شهرداری منطقه دو اصلاح وضعیت کندراه اتصال بهمنیار به آزادی در مجاور زیرگذر آزادی است؛ چه از لحاظ تملک و چه فعالیت‌های عمرانی که برای اصلاح زیرساخت شبکۀ حمل‌ونقل نیاز است.
*شهرداری ظاهرا فعلا دست از تخریب پارک نظام مهندسی و اجرای این طرح برداشته است. فکر می‌کنید خطر رفع شده یا دوباره به این پروژه برمی‌گردد؟
به نظر می‌رسد توقف اجرای این طرح به این دلیل است که کمیسیون ماده 7 مجوز قطع درختان را نداده است. اگر این کمیسیون مجوز بدهد امکان دارد پروژه اجرا شود. من از تمام فعالان حوزۀ شهر و ساکنان شهرک باهنر خواهش می‌کنم که مدنظر داشته باشند که داریم فضایی را از دست می‌دهیم که قابل مقایسه با پارک و درختان نیست. هرچند که این درختان هم بسیار ارزشمند و برای حیات شهری لازم هستند ولی ما در شهر کرمان از این نوع فضاهای شهری که توسط شهرسازان واقعی طراحی شده را بسیار اندک داریم و نباید آن را از دست بدهیم. باید این فضا که برای همگرایی و تقویت زندگی اجتماعی شهرک باهنر است را حفظ کنیم. / الف
نظر خود را بنویسید