فردای‌کرمان - سیدمحمدعلی گلابزاده: برگزاری روز کرمان، در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، تجدید خاطره‌های فرهنگی و تاریخی سرزمینی بود که نه‌تنها ریشه در ژرفای تاریخ دارد و نامش برگرفته از: «کرمان‌بن هیتال‌بن فلوح‌بن ارفخشدبن نوح» است بلکه در کنار این در‌ازای عمر، همچون ستاره‌ای در آسمان فرهنگ و فرّهی درخشیده است.
این اقدام، آن قدر ارزشمند بود که اگر روز کرمان برگزار نمی‌شد و نام کرمان بر فضای نمایشگاه سایه نمی‌افکند، بخشی از ارزش‌های این رویداد بزرگ فرهنگی، ابتر می‌ماند. چگونه ممکن است سرزمینی که حیات هزاران ساله‌اش با کتابت و خط و تحریر و تقریر همراه بوده، در نمایشگاهی که رسالت خود را گسترش فرهنگ و تقویت بنیه کتاب و کتابخوانی می‌داند، بی نام و نشان بماند؟. کرمانی که:
* به قول لمبرگ کارلوفسکی پژوهشگر برجسته آمریکائی و بر اساس کاوش‌های دهۀ 40 در تپه‌یحیی و انجام آزمایش کربن 14 و اظهارنظر اساتید برجستۀ دیگر، کرمان و کرمانی‌ها 350 سال پیش از سومریان ـ به‌عنوان مدعیان اختراع خط ـ این راه را رفته و به اختراع خط دست یافته‌اند. شاید اگر روزی لوح‌های به دست آمده از کنار صندل جیرفت رمزگشایی شوند، این زمان، بیشتر هم بشود.
* در هزار سال پیش، وقتی ملک تورانشاه سلجوقی، مسجد ملک کرمان را پی افکند، در آن محدوده، کتابخانه‌ای ساخت که هزاران جلد کتاب داشت.
* به گواهی تاریخ، وقتی ابوعلی محمد‌بن الیاس (310 هـ ق) حاکم این سرزمین، مرکزیت را از سیرجان به کرمان انتقال داد، این شهر، کتابخانه‌ای با بیش از پنج هزار جلد کتاب داشت.
* کرمانی که در هفتصد سال پیش از این، دانشگاهی داشته و ناموران عرصۀ علم و دانش آن زمان، همچون شیخ‌محمود شبستری و مجد خوافی و... در آن تدریس می‌کردند و از مجموعه کتابخانه‌ای ارزشمند برخوردار بوده، تا آنجا که چند سال پس از آن رشیدالدین فضل‌الِله همدانی، طرح شهر دانشگاهی «ربع رشیدی» را در تبریز، از روی شهر دانشگاهی قبه‌سبز کرمان، تهیه کرد و به اجرا در‌آورد.
بر این اساس چگونه ممکن است، در نمایشگاه کتاب، روزی به نام کرمان نباشد و سخن این کهن‌دیار، جاری و ساری نگردد؟
* جای تنی چند از بزرگان عرصۀ فرهنگ و هنر، بسیار خالی بود، اگر چه دعوت‌کنندگان برای حضور آن‌ها تلاش بسیار کردند اما هر یک عذر موجهی داشتند، ازجمله دکتر فرهاد ناظرزاده کرمانی، استاد هنر دانشگاه‌های تهران و فرانسه و نیز چهرۀ ماندگار که در عرصۀ نمایشنامه‌نویسی و تآتر از نادر شخصیت‌های برجستۀ جهانی است. ایشان به دلیل سخنرانی در یکی از دانشگاه‌های شمال نتوانست حضور پیدا کند.
غایب دیگر هوشنگ مرادی‌کرمانی، نویسندۀ توانا و خالق آثاری چون قصّه‌های مجید بود که آوازۀ شهرتش از مرزهای ما فراتر رفته، ایشان هم به‌دلیل عمل آب‌مروارید یک چشم و تمهید مقدمات برای عمل چشم دیگر، غیبت داشت.
نویسنده، مترجم و گوینده و مجری توانای کرمانی، علی‌اکبر عبدالرشیدی نیز غایب بزرگ دیگر بود، برای آن برادر نازنین نیز شفای عاجل آرزو می‌کنیم و استاد علی خسروی نقاش چیره‌دست و مهندس حمید باستانی‌پاریزی نیز جای خالی‌شان احساس می‌شد، هرچند که نمی‌توان و نباید انتظار داشت تمامی کسانی که فراخوان یک نشست را دریافت می‌کنند، به آن پاسخ مثبت بدهند و همگان حضور یابند.
* برخی حواشی دلچسب این مراسم را نباید نادیده گرفت، ازجمله گلایۀ مجری برنامه از مقامات نمایشگاه برای منظور کردن این فضای محدود جهت برگزاری روز کرمان و، نیز طنز شیرین «محسن کاشانی» شاعر توانمند دیار کریمان و یادی از همکاری پیشین با مجری برنامه و اظهار خوشحالی از قطع این پیوند که در واقع طعم و مزۀ انتقاد از برخی نهادهای قدر ناشناس نسبت به ناموران عرصۀ فرهنگ و هنر را داشت.
* شرکت رئیس اتاق بازرگانی کرمان، به‌عنوان یک نهاد اقتصادی، در مراسم روز کرمان ـ که بیشتر طعم و بوی فرهنگی داشت ـ نشانی از درک این واقعیت است که اگر رونق اقتصادی، همراه و دوشادوش ارزش‌های فرهنگی صورت گیرد، تأثیرگذار خواهد بود به همین ترتیب برخی مدیران کلیدی مس سرچشمه هرچند که این هر دو پیش از این نیز دلبستگی خود را برای سرمایه‌گذاری فرهنگی در راستای گسترش اقتصادی نشان داده‌اند.
* آنچه جلب توجه می‌کرد، حضور اکثر اصحاب فرهنگ و هنر و دوستداران کرمان و کرمانی‌های مقیم تهران در این مراسم بود که نشانی از ماهیت فرهنگی این دیار به شمار می‌رود. بی‌گمان محدودیت‌های مالی، برای تهیۀ بلیت و بعضاً گرفتاری‌های برخی از چهره‌های فرهنگی و هنری، موجب شد تا جای خالی شخصیت‌های دیگری احساس شود هر چند که اگر هم می‌آمدند، به دلیل فضای محدودی که در نظر گرفته شده بود، جایی برای نشستن آن‌ها پیدا نمی‌شد، موضوعی که مورد تذکر مجری برنامه نیز قرار گرفت و بیان شد. البته این را هم عرض کنم که در روزهای دیگری که این مراسم با نام سایر استان‌ها جریان داشت، شاهد این انبوه علاقمندان نبودیم شاید به همین دلیل وزارت ارشاد، این فضای کوچک را منظور کرده بود تا اگر جمعیت زیادی حضور پیدا نکردند، موجب شرمندگی نباشد.
* به‌هر روی، روز کرمان با همۀ فراز و فرودهایش در سی و ششمین نمایشگاه کتاب برگزار شد و نام این کهن‌دیار را بر فراز مصلای تهران، صلا داد. امید که در سال‌های آینده با برنامه‌ریزی و اختصاص فضای مناسب‌تری از سوی وزارتخانه و مسئولین برگزاری و حضور همۀ کرمانی‌هایی که دلبستۀ نام دیار کریمان هستند شکوه بیشتر این مراسم را شاهد باشیم.
به‌عنوان کمترین خدمتگزار عرصۀ فرهنگ، به همۀ دست‌اندرکاران این مراسم گران‌سنگ، تبریک و تهنیت می‌گویم.
نظر خود را بنویسید