فردای‌کرمان ـ گروه جامعه: دکتر پیروز حناچی ـ عضو هیات علمی دانشگاه تهران در دومین همایش «کرمان 2030» که از سوی اتاق بازرگانی با تمرکز بر مسائل شهر کرمان برگزار شد، گفت: «از بافت تاریخی شهر کرمان متاسفانه چیز زیادی باقی نمانده اما به این معنا نیست که دیگر نمی‌توانیم کاری بکنیم».
او با تاکید بر اینکه تاریخ کرمان از اصلی‌ترین مزیت‌های این شهر است، اظهار کرد: «کرمان در تمام طول تاریخ ایران ایفای نقش داشته است و بخشی از این نقش به رفتار عمومی تبدیل شده است».
وی افزود: «در هر دورۀ تاریخی، کرمان صدمه دیده، حضور داشته و موثر واقع شده است که بخشی از آن به دلیل موقعیت جغرافیایی استان است».
حناچی با ارائۀ توضیحاتی دربارۀ استراتژی توسعۀ شهری (CDS) گفت که کرمان نیاز به استراتژی توسعه را حس کرده ولی اقدامی در این زمینه انجام نشده است. توصیۀ من این است که سند کرمان 2030 را به چشم‌انداز تبدیل کنید.
به گزارش خبرنگار فردای‌کرمان، وی در این رویداد که پنجشنبه هشتم آبان‌ماه برگزار شد، در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: «در دورۀ حاضر و معاصر، هم در دنیا و هم در کشور، اندیشه‌هایی داشتیم که سر ستیز با سنت داشتند. سردمداران جنبش معماری مدرن نگاه ستیزه‌جویانۀ خود را به زبان می‌آوردند. البته این نگاه، خیلی زود سنتز خود را به‌وجود آورد و پست‌مدرنیسم آمد که در عین مدرن بودن به اندیشه‌های بومی نیز اعتقاد دارد».
وی بیان کرد: «کسانی که در کشور ما فعالند شاید خیلی از آن‌ها، مدرنیست‌ها و پست‌مدرنیست‌ها را نشناسند ولی در آن مسیر قدم برمی‌دارند. برخی‌ها، آثار تاریخی را مظاهر سنت می‌دانستند و وظیفۀ خود می‌دانستند که در برابر آن قد علم می‌کردند».
حناچی سپس گفت: «در ابتدای انقلاب در وزارت مسکن و شهرسازی به بافت‌های تاریخی، بافت‌های مسئله‌دار می‌گفتیم. چطور این مسئله را حل می‌کردیم؟ این بافت‌ها را صاف می‌کردیم و افراد ساکن را بیرون می‌کردیم و بعد الگویی که فکر می‌کردیم درست است را پیاده می‌کردیم».
وی افزود: «ما در بسیاری از شهرها از جمله کرمان و یزد و تبریز و زنجان اشتباه کردیم و محلات قدیمی را از بین بردیم. کاش دانش امروزی را برای تصمیم‌گیری در آن زمان داشتیم».
وی ادامه داد: «یکی از شهرهایی که به شدت صدمه خورده کرمان است. کرمان در ابتدای انقلاب، تنه به تنۀ یزد می‌زد. از لحاظ تعداد بادگیرهای تاریخی شاید کرمان بادگیرهای بیش‌تری از یزد داشت ولی الان چند تا بادگیر باقی مانده است؟».
وی با اذعان به اینکه بخشی از تاریخ شهر کرمان از بین رفته است، اظهار کرد: «یزد فرصتی استثنایی پیدا کرد و استاندار و مسئولان استانی و ملی همه برای حفظ یزد اقدام کردند. امام جمعه خانۀ خود را به وسط بافت تاریخی منتقل کرد. دانشکدۀ معماری در بافت تاریخی مستقر شد. چنین اقداماتی، نگاه مردم یزد که بافت تاریخی را بی‌ارزش می‌دیدند تغییر داد».
شهردار سابق تهران ادامه داد: «ثبت جهانی یزد و مقدماتی که برای آن طی شد، امید را به این شهر برگرداند. قنات زارچ که از صد کیلومتری بیرون یزد شروع می‌شد و از زیر شهر عبور می‌کرد و محل عبور فاضلاب شده بود احیا شد و به مسیر قبل برگشت. از همه مهم‌تر بخش خصوصی باور کرد سرمایه‌گذاری در بافت تاریخی کاری ملی و اقتصادی است. الان آن‌قدر سرعت ساخت‌وساز در بافت تاریخی یزد بالا رفته که میراث‌فرهنگی از آن عقب مانده است».
وی توضیح داد: «ما در کرمان هم می‌توانستیم این کار را بکنیم. در سال ۲۰۰۸ کرمان در لیست موقت و پیشنهادی ثبت جهانی یونسکو بوده است منتها باید شرایط را آماده کنیم و اقداماتی بر ضد آن انجام ندهیم. مثلا اگر می‌خواهیم مال بسازیم کمی آن‌طرف‌تر بسازیم، یا اگر می‌خواهیم مجموعۀ تجاری بسازیم به الگوهای تاریخی توجه کنیم. به نظر من هنوز دیر نشده و کرمان می‌تواند به این چرخه برگردد و باید برگردد».
وی افزود: «از بافت تاریخی شهر کرمان متاسفانه چیز زیادی باقی نمانده اما به این معنا نیست که نمی‌توانیم کاری بکنیم. ما اسناد داریم و می‌توانیم بازسازی را انجام دهیم».
حناچی با بیان اینکه بازسازی بخشی از حفاظت است، گفت: «اگر بازسازی کنیم و به‌جای میراث‌فرهنگی معرفی کنیم ایراد دارد ولی اگر در تداوم (معماری گذشته) باشد نه‌تنها ایراد ندارد بلکه بخشی از کار ایجاد یکپارچگی در بافت‌های تاریخی است».
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در بخش دیگری از اظهاراتش بیان کرد: «باید برای شهرها آرزوها داشته باشیم. شهرها نیاز به یک چشم‌انداز دارند. سند کرمان۲۰۳۰ شما را به یک آرزو هدایت می‌کند. در دنیا هم این موضوع تحت عنوان استراتژی توسعۀ شهری (CDS) تعریف شده است. یعنی فرایند تهیۀ چشم‌انداز بلندمدت برای یک شهر که براساس آن برنامه‌های عملیاتی کوتاه‌مدت یا میان‌مدت را اجرا کنیم که به آن هدف چشم‌انداز دست یابیم».
وی دست‌یابی به مدیریت و حاکمیت شهری بهبود یافته و رشد اقتصادی و اشتغال فزاینده را از جمله اهداف برنامۀ استراتژی توسعۀ شهری دانست و افزود: «کنترل فقر یکی از اصلی‌ترین اقداماتی است که باید انجام داد چرا که جایی که فقر وجود دارد قدم از قدم نمی‌توانید بردارید».
حناچی ادامه داد: «بانک جهانی شهرهایی را پایدار می‌شناسد که قابلیت زندگی داشته باشند، رقابتی باشند، ارزش و قابلیت سرمایه‌گذاری داشته باشند و خوب اداره و مدیریت شوند».
وی با بیان اینکه شهری قابلیت زندگی دارد که همۀ ساکنان از فرصت‌های یکسان برای مشارکت و بهره‌مندی از زندگی برخوردار باشند، اظهار کرد: «شهرهایی رقابتی هستند که اقتصاد قوی و رشد اشتغال و درآمد و سرمایه‌گذاری همه‌جانبه دارند».
وی ادامه داد: «در شهرهای رقابتی تولید و تجارت و اشتغال و سرمایه‌گذاری به شکل پویا شکل می‌یابد و ارتباط مستقیمی با مزیت‌های شهر دارد».
وی سپس گفت: «اگر بخواهیم به مزیت‌های اصفهان اشاره کنیم باید بدانیم چه چیزی در این شهر موضوعیت دارد که در شهرهای دیگر نیست؟ مثلا توسعۀ گردشگری در مقیاس جهانی خصیصۀ اصفهان است ولی ما اصفهان را به نخستین شهر صنعتی تبدیل کردیم یعنی به مزیت اصلی به‌عنوان اولویت نخست توجه نکردیم».
شهردار سابق تهران اظهار کرد: «کرمان یعنی تاریخ ایران. در کرمان باید در حوزه‌های تاریخی سرمایه‌گذاری شود و این مزیت کرمان است. نمی‌گویم در صنعت و معدن سرمایه‌گذاری نشود بلکه حرفم این است که به این قابلیت نباید بی‌توجه باشیم. این، اصلی‌ترین قابلیت کرمان است. کدام استان هفت اثر ثبت جهانی دارند؟ مثل باغ شازده را کجا دارید؟ به این مزیت‌ها باید توجه شود».
حناچی با اشاره به اهمیت سیستم مالیه شهری کارآمد در شهرهای پایدار ادامه داد: «اگر بودجۀ شهر سالم و پایدار بسته نشود عاقبت خوبی نخواهد داشت».
وی افزود: «نمی‌فهمم ساختمان ۱۶ طبقه در کرمان چه توجیهی دارد؟ در این اقلیم خشک چنین چیزی توجیه ندارد مگر اینکه تولید رانت کند».
وی بیان کرد: «چه موقع چنین اتفاقاتی می‌افتد؟ وقتی که بودجه تراز نباشد. دولت وقتی کسری بودجه دارد پول چاپ می‌کند که نتیجۀ آن تورم است. شهرداری وقتی کسری بودجه پیدا می‌کند، چه می‌کند؟ شهر را می‌فروشد».
وی خاطرنشان کرد: «ایده‌آل این است که اگر حتی یک پروانه صادر نشد، شهر دچار مشکل نشود البته بدین معنا نیست که شهر سرمایه جذب نکند».
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نتایجی که استراتژی توسعۀ شهری دارد، گفت: «این طرح استراتژی، فرایندی خطی نیست بلکه دایم در حال تغییر است».
وی اظهار کرد: «کرمان نیاز به استراتژی توسعه را حس کرده ولی اقدامی در این زمینه انجام نشده است. توصیۀ من این است که سند کرمان 2030 را به چشم‌انداز تبدیل کنید».
وی با تاکید بر اینکه همۀ ذی‌نفعان باید شناسایی و در این برنامه احساس مشارکت کنند، افزود: «بعد از تصمیم‌گیری برای شروع استراتژی توسعۀ شهری باید طراحی فرایند آن نیز مورد توجه قرار گیرد».
وی ادامه داد: «کار سختی است. تجربه کمی در کشور داریم. در کرمان اتاق بازرگانی پیشگام شده است و باید این حرکت تکمیل شود».
حناچی تاکید کرد که مشارکت باید همه‌جانبه و با حضور همۀ ذی‌نفعان و از همان ابتدای برنامه باشد.
شهردار سابق تهران گفت: «در کرمان، آرزوی خوبی در چشم‌انداز برای شهر تصویر و تلاش کنید تا به آن برسید». / الف
.
نظر خود را بنویسید