رضا ناصری؛ معمار و مشاور شهردار کرمان ـ دایرهی میانی میدان آزادی در روز افتتاح زیرگذر خالی و خاکی خواهد بود و شاید کمی عجیب باشد، اما این احتمالا عقلانیترین بخش این پروژه در روز افتتاح خواهد بود. در مورد این که این زیرگذر نامناسب، مغایر با اصول شهرسازی، دارای تاثیر منفی و معکوس بر ترافیک و به طور کلی مخرب برای حیات شهری کرمان است، پس سازهای غیر عقلایی است، سخن بسیار گفتهام و گفتهاند. اما این میانهی برهوت حسابش فرق دارد.
لابد آن جور که رسم افتتاح کنندگان و ربان قیچی کنندههاست، ترجیح این بود که روی سطح میدان آزادی برای روز افتتاح، منظر پردازی شده، با المانی برافراشته و آب و جارو شده باشد و برای تحققش هم تقلا زیاد شد حتی تا برگزاری مسابقهای برای رسیدن به المان و معماری سطح میدان پیش رفتند. اما با تغییر افراد و تفکر هادی پروژه، آن چه در طرح زیرگذر و میدان قابل تغییر بود، مورد بازنگری قرار گرفت. ابتدا مجمعی از متخصصان شهری در کارگروه مشورتی معماری و شهرسازی شهرداری بر این دو موضوع توافق کردند که این میدان در سطح زمین، یک فضای شهر و مقصد شهری و حق عابران پیاده است پس باید دوستدار عابر پیاده بماند و پلهای عابر معارض این احقاق حق هستند. پس مقرر شد پل عابر پیادهای بر میدان ساخته نشود. دوم همه و براساس اصول طراحی میدان شهری، در نهایت توافق کردند که در میدان آزادی نمیشود و نباید المانی معظم و میانی نصب شود.
در گام بعدی بررسی نشان میداد که حتی پس از اجرای طرح زیرگذر، همچنان مشکلات میدان آزادی به مانند قبل و حتی وخیمتر بر جای باقی است که به طور کلی ذیل سه عنوان قابل جمعند: 1. ترافیک سواره 2. اختلاط عابر پیاده با سواره 3. ایستگاهها و سرخطهای تاکسیها و اتوبوسها که مشخص شد طرح زیرگذر در مورد آنها ساکت است. در موضوع ترافیک سواره، در میدان، در سطح زمین 16 حرکت سواره وجود داشت که با دو طرفه شدن خیابان بهمنیار به 20 حرکت افزایش یافته است و همچنان لااقل چهار تداخل شدید مانند تداخل ورودی به میدان از بلوار جمهوری و خروجی از میدان به جاده تهران وجود دارد. برخی مسیرهای حرکتی، مانند بلوار جمهوری به شریعتی هم بهدلیل کاهش عرض معبر، تضعیف شدهاند. برای ایستگاههای سرخطهای پرشمار خطوط متعدد تاکسی و اتوبوس هم که مبدا یا مقصدشان میدان آزادی است، هم در طرح فکری نشده بود.
به همین دلایل و کمی بیشتر، مشخص شد که معضلات موجود در میدان آزادی که متولیان وقت را به سمت تغییری مانند احداث زیرگذر کشاند، همچنان به قوت خود باقی است. و از طرفی توقعات و انتظارات زیادی از میدان آزادی در ذهن همشهریان کرمانی نقش بسته که باید بتواند به عنوان فضای شهری شاداب و سرزنده به آنها پاسخ بدهد. به این دلایل روشن بود که احتمال دارد ناگزیر به تغییراتی در میدان، از تغییر در نظام ترافیک سواره تا دسترسیهای عابر پیاده و ایستگاههای تاکسی و اتوبوس و ارتقا کیفیت و کاربری فضای شهری میدان بشویم. برای این موضوع هم پیشنهادهایی در کلیات مطرح شد اما همگان به این جمعبندی رسیدند که ساختن تصمیمی مناسبتر، نیازمند این است که زیرگذر آزادی افتتاح و مورد بهرهبرداری قرار بگیرد و پس از مدتی تاثیراتش بر جریانهای ترافیک و حیات در شهر و محدودهی میدان روشن شود و سپس با داشتن ارزیابیای عینیتر به سراغ بررسی پیشنهادهای جایگزین و تغییرات لازم برویم. دامنهی پیشنهادات برای آیندهی میدان، از حفظ وضع موجود تا تبدیل میدان به فضایی پیاده محور و فضای شهری سرزنده و شاداب متغیر بود که در اکثرشان تغییراتی در هندسه، دسترسی و کابری دایرهی میانی، ناگزیر بود.
به این دلایل و مبانی، میانهی میدان عجالتا برهوت ماند. و حقیقتا این که مدیریت شهری از ساختن نمایشی پر زرق و برق از مراسم افتتاح فاصله گرفت و مالیات و عوارض شهروندان را پای منظر سازی نمایشی و موقت وسط میدان به بیهودگی نداد، برای من و احتمالا بسیاری از شما پس از دانستن داستانش، تبدیل نشانهای از عقلانیت در مدیریت شهری و عین زیبایی است.
البته میدان در سال آینده و پس از بررسی تاثیرات احداث زیرگذر، مورد باز سازماندهی قرار خواهد گرفت و دارای یک منظر کارآمد، هویتمند و حیاتبخش خواهد شد.
در مجالی دیگر به تفصیل در مورد همه چیز میدان آزادی از ابتدا تا به امروز، خواهم نوشت که خودش آینهای تمام نما از کنش و واکنش مدیران، نخبگان، رسانهها و شهروندان این شهر است.
عکس: کرمان آنلاین
نظر خود را بنویسید