فرش کرمان شناسنامه ندارد!

بخش دوم و پایانی
گروه اقتصاد – کارگروه فرش کرمان با حضور استاندار، برخی مسئولین و فعالین حوزه‌ی فرش عصر دوشنبه در محل سالن پیامبر اعظم استانداری کرمان برگزار شد.
فعالین حوزه‌ی فرش در این نشست برخی دغدغه‌های خود را در میان گذاشتند که مهم‌ترین آن‌ها تامین مواد اولیه‌ی مرغوب برای تولید فرش باکیفیت بود. پیش‌تر بخش اول گزارش را که عمدتا دیدگاه‌های مسئولان دولتی را در برمی‌گرفت مطرح کردیم.

فرش‌های مرغوب یا اتفاقی است یا سفارشی!
به‌گزارش خبرنگار فردای کرمان، کارآمد، استاد بخش فرش دانشگاه باهنر در این نشست با بیان این‌که مشکل اصلی فرش در استان کرمان این است که ما قادر نیستیم یک فرش باکیفیت و خوب به طور مداوم تولید کنیم، گفت: «فرش‌هایی با کیفیت خوب احیانا تولید می‌شود؛ اما این‌ها یا اتفاقی هستند و یا سفارشی و شما زمانی که وارد بازار فرش می‌شوید متوجه می‌شوید 95 درصد آن‌ها با مواد اولیه‌ی بسیار نامرغوب و رنگ‌های بسیار بی‌ثبات تولید شدند و بازار هم به دلیل ارزان بودن این‌ها را می‌طلبد و می‌خرد؛ چون مشتری با کیفیت آشنا نیست و ارزش فرش را نمی‌داند».
وی اظهار کرد: «همین نمونه فرش‌ها بعضی صادر می‌شوند و برندی که کرمان داشته را تحت تاثیر قرار می‌دهد».
کارآمد یادآور شد: «امکان تولید فرش باکیفیت با این مواد اولیه که در استان کرمان و بین بافندگان توزیع می‌شود به هیچ عنوان وجود ندارد». وی با بیان این‌که در حال حاضر دو کارخانه‌ی نیمه تعطیل ریسندگی در کرمان مشغول تولید خامه‌ی فرش هستند، گفت: «یکی دو ماه پیش به یکی از این کارخانه‌ها رفتم و قیمت خامه را سوال کردم که قیمت خامه‌ی بدون رنگ و رنگ شده را یک میزان عنوان کرد؛ وقتی سوال کردم آن‌ها را با چه ماده‌ای رنگ می‌کند، گفت با قرمز دانه. این در حالی است که قرمز دانه ماده‌ی حیوانی و حشره‌ای است که از خارج وارد می‌شود و الان کیلویی دو میلیون تومان قیمت دارد و برای رنگ کردن یک کیلو پشم حداقل 50 گرم قرمزدانه لازم است یعنی 100 هزار تومان فقط ماده‌ی اولیه‌ی رنگ‌زا می‌شود».
وی ادامه داد: «پشم سیرجان که بهترین پشم برای قالیبافی است از کرمان خارج می‌شود و از آن طرف پشم دباغی شده‌ی خمینی‌شهر وارد کرمان می‌شود؛ چون پشم سیرجان کیلویی 40 هزار تومان است و آن کیلویی 15 هزار تومان».
استاد دانشگاه باهنر کرمان افزود: «شغل ایجاد می‌کنیم، بیمه هم می‌شوند و وام هم می‌دهیم اما این قالی که تولید می‌شود مرغوب نیست و بعد از دو سال پا خوردن تمام پشم آن می‌ریزد و رنگش ثبات ندارد».
وی تاکید کرد: «مدیریت واحد فرش حتما نیاز است و یکی از کارهایی که باید بکند این است که وضع نابسامان مواد اولیه در قالی کرمان را بسامان کند و نظارت داشته باشد».
کارآمد بیان کرد: «پشم در بازار کرمان نیست و حتی نامرغوب هم کم است چون کارخانه‌ها کار نمی‌کنند».
وی افزود :«اجازه ندهیم پشم سیرجان از کرمان خارج شود. وقتی خودمان سالیانه چند تن پشم نیاز داریم چرا باید این پشم از خارج استان وارد شود».
استاد دانشگاه شهید باهنر در خصوص بحث استانداردسازی قالی دستباف نیز گفت: «سال‌ 62 نیز این بحث توسط نمایندگان مجلس مطرح شد و این طرح را دادند که هر فرش که از کشور خارج می‌شود باید حتما برگه‌ی استاندارد داشته باشد، نتیجه این شد که یکسری برگه چاپ شد که فروخته می‌شد و به هر فرش صادراتی الصاق می‌کردند. اما این برگه هیچ کارایی نداشت چون دو بازرس باید تمام فرش‌های صادراتی را کنترل می‌کردند و آن‌ها فقط به برگه‌ی الصاقی توجه می‌کردند. زیرا مکانیزم دیگری وجود نداشت و این باعث فساد عجیبی شده بود که حتی این برگه‌ها را تجار افغانی می‌خریدند و به عنوان فرش ایرانی کالای خود را صادر می‌کردند».

فرش باید شناسنامه داشته باشد
مظفری از دیگر فعالین حوزه‌ی فرش نیز با بیان این‌که این جلسه من را یاد جلسه‌ی فرش که 20 سال پیش در استانداری برگزار شد می‌اندازد، گفت: «هیچ‌چیز عوض نشده، 20 سال پیش گفتیم بیایید ببینیم تاریخ فرش کرمان چه می‌گوید و حرف حساب او چه بوده که به این برند رسید».
وی با بیان این‌که در گذشته هر فرش که تولید می‌شده نام تولیدکننده بالای فرش بوده، اظهار کرد: «الان کوچک‌ترین کالا دارای شناسنامه است و یک استاندارد دارد که تکلیف خریدار مشخص شود اما فرش دستباف فاقد شناسنامه است».
مظفری افزود: «استاندارد وجود ندارد. فرش تولید می‌شود و خریدار هم اطلاع ندارد و آن‌چه را که می‌بیند می‌خرد ولی اگر در کنار این خرید یک شناسنامه وجود داشته باشد تولیدکننده هم حواسش را جمع می‌کند».
وی خاطرنشان کرد: «تعریف شناسنامه سبب می‌شود بافنده بداند اگر فرش این مشخصات را داشته باشد از او خرید می‌کنند».
این فعال حوزه‌ی فرش گفت: «پیشنهاد من این است که موسسه‌ای را برای کنترل کیفیت فرش دستباف و صدور شناسنامه راه‌اندازی کنیم. ممکن است این کار زمان ببرد اما به مرور درست می‌شود».

جلوی خروج پشم از کرمان گرفته شود
وحدتی، مسئول آموزشگاه فنی حرفه‌ای و مدرس دانشگاه نیز یکی از مشکلات اساسی را مواد اولیه عنوان کرد و یادآور شد: «پشم‌های دباغی شده‌ی خمینی شهر سبب شد کیفیت کار و قیمت فرش پایین بیاید».
وی افزود: «تبلیغات منفی درباره‌ی بافت فرش‌های بی گره در کرمان نیز سبب شد فرش کرمان را نخرند در حالی که کموشی یک سبک است».
وحدتی گفت: «اگر بخواهید کار اساسی کنید باید بر استفاده از پشم مرغوب نظارت شود و کارگاه‌های ریسندگی بگذارید که نمره‌های متریک متفاوت بیرون بیاید و در کنار آن کارگاه رنگ‌رزی خوب باشد که بتوانیم در تمام ایران این را برای فروش و صادرات داشته باشیم».
وی بیان کرد: «همچنین باید کنترل کیفی برای بافت فرش و سبک‌های متفاوت وجود داشته باشد».
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: «نظارت باید با مدیریت واحد باشد اگر هر کسی بخواهد بگوید من تجربه دارم و این کار را انجام دادم آخرش به جایی نمی‌رسیم و می‌شود همین که تا الان بوده».
وی افزود: «ما الان مشکل خرید مواد اولیه داریم. پشم مرغوب نداریم ریس هماهنگ و یکنواخت نداریم. قیمت‌ها خیلی متفاوت است. مواد اولیه و کارخانه‌ی ریسندگی از اساس کار است، پشم‌شویی خوب باید انجام شود و کنار آن باید رنگ‌رزی گیاهی داشته باشیم و بعد برویم سراغ کارگاه‌ها».
وی ادامه داد: «استاد مظفری سال قبل برای فرش عتبات دار ساختند برای ثبت اختراع آن هم اقدام کردیم که باید یک تیم مهندسی کار را انجام می‌داد. هزینه‌ها را پایین آوردند و کیفیت را بالا بردند، نمونه‌ها را هم به تهران ارائه دادیم؛ اما چرا ادامه پیدا نکرد و اجازه ندادند کرمان نفع ببرد.»؟
وی افزود: «منسجم کار نمی‌کنیم؛ برای این‌که مدیریت واحد نداریم. پیشنهاد من این است مدیریت واحد بگذاریم».
وحدتی اظهار کرد: «کسی که اطلاعات بالا در زمینه‌ی فرش داشته باشد باید کار را بر عهده بگیرد. دولت ممکن است بسیاری از این تخصص‌ها را نداشته باشد. کسانی که اطرافشان قرار می‌گیرند به قولی باندبازی می‌کنند و به جایی نمی‌رسیم. باید یک متخصص دل‌سوخته و کاربلد کار را دست بگیرد».
وی ادامه داد: «در کرمان بیشترین کسانی که برای این کار می‌شناسیم دانشگاه و استاد مظفری است. این‌ها را برای نظارت در راس کار بگذارید».
این مدرس دانشگاه با اشاره به کتاب آقای گلاب‌زاده درباره‌ی تاریخ کرمان، گفت: «در کتاب به این اشاره شده که پشم سیرجان آن‌قدر کیفیت بالایی داشته که در زمان قاجار و زمانی که کشور تحریم بوده، تنها کالای صادراتی پشم سیرجان بوده و به همین دلیل فتحعلیشاه دستور می‌دهد گوسفند سیرجان را در تمام استان‌ها پرورش بدهند اما نمونه‌ی پشمی که بعدا تولید می‌شود نشان می‌دهد که فقط باید در همین منطقه تولید شود و مرغوبیت آن مربوط به آب و هوای منطقه است».
وی افزود: «با وجود مرغوبیت بالای این پشم، با قیمت بسیار پایین از کشور خارج می‌شود و نظارتی بر آن نیست».
وحدتی تاکید کرد: «باید جلوی خروج پشم از کرمان گرفته شود، کارخانه‌ی ریسندگی بیاورید و همین جا ریس تولید کنید».
وی خاطرنشان کرد: «این پشم برای گبه و گلیم و پته نیز استفاده می‌شود».
وحدتی با بیان این‌که ایجاد کارخانه‌ی ریسندگی سود دارد، گفت: «این کار نیاز به سرمایه دارد و وام‌ها وثیقه‌ی بالایی می‌خواهند که از توان ما خارج است».
وی خطاب به استاندار افزود: «ما تخصص داریم و بازار را می‌شناسیم و می‌دانیم آخرش نتیجه می‌گیریم؛ اگر به این جلسه آمدیم برای این است که شما ما را حمایت کنید». /پ