آهسته با روزهای انقلاب

مینا قاسمی – نمایش «آهسته با گل سرخ»، نوشته‌ی اکبر رادی، دیشب دوشنبه 9 اردیبهشت‌ماه در پنجمین شب اجرای خود، در محل پلاتوی همایون صنعتی به روی صحنه رفت. صادق منشی و حمیدرضا معصومی دو کارگردان این نمایش، در نشست خبریِ بعد از اجرا که با حضور عوامل نمایش برگزار شده بود، انتخاب این نمایشنامه را تأثیر اکبر رادی در نمایشنامه‌نویسی، به خصوص نمایشنامه‌نویسی جدید ایران دانستند. منشی در این‌باره گفت:«نمایشنامه‌ی «آهسته با گل سرخ» در سال ۱۳۶۶ نوشته شده و از آثار میانه‌ی اکبر رادی است. دهه‌ی 40 و 50، بخش اول نمایشنامه‌های ایشان است و بخش دوم نمایشنامه‌های ایشان در دهه 60 و 70 است که فرم دیگری دارد؛ اما درواقع نقطه‌ی آغاز تحول نمایشنامه‌نویسی رادی با این نمایشنامه (آهسته با گل سرخ) و نمایشنامه دیگر ایشان، «پلکان» است که در طی یک‌سال نوشته‌ شده‌اند».
وی افزود:«آهسته با گل سرخ، بحران خانوادگی عبدالحسین دیلمی در سال‌های انقلاب را روایت می‌کند. دیلمی تاجر چای است که به دلیل تعطیلی بازار خانه‌نشین شده است و در این نمایشنامه، با ورود شخصیتی به نام «جلال»، نمود بیرونی انقلاب در درون خانواده او نمود پیدا می‌کند و باعث تحول بنیان خانواده می‌شود. شروع واقعه‌ی نمایشنامه از 31 شهریور سال 1357 است و به گونه‌‌ای نوشته شده که ما می‌توانیم اطلاعات تاریخی بسیاری را در آن ببینیم که از این نظر اثر مهمی است».
در بخش دیگری از این نشست، معصومی در بیان این‌که چرا نمایشنامه‌ی آهسته با گل سرخ اکبر رادی انتخاب شده است، گفت:«ما از 17 تیر سال 1397 کار بر روی این نمایشنامه را شروع کردیم و از آنجا که آقای رادی نمایشنامه‌نویس بزرگی هستند و آثار ایشان از تکنیک‌ و مفهوم بسیار غنی‌ای برخوردار است، ضرورت اجرای این اثر را در این برهه‌ی زمانی احساس کردیم».
منشی در امتداد صحبت‌های معصومی افزود:«توجه دقیق و موشکافانه‌ی اکبر رادی به «انسان»، ما را وا داشت تا این نمایشنامه را اجرا کنیم. ایشان معتقدند اگر دیالوگ بین انسان‌های یک جامعه اتفاق بیافتد، آن جامعه می‌تواند رشد پیدا کند و وارد مرحله‌ی تامل و کشف شود. اگر انسانِ جامعه مریض باشد جامعه نیز مریض می‌شود و بالعکس. این نمایشنامه مشخص کرد که بحبوحه‌ی انقلاب تاثیرات زیادی در ویژگی‌های روانشناختی و ذهنی افراد جامعه دارد».
او در ادامه با بیان این‌که این نمایشنامه مورد تغییر و تعدیل قرار گرفته است، افزود:«نمایشنامه‌های رادی اندکی ایدئولوژی‌زده هستند و در مورد این نمایشنامه تا جایی که از دست ما برمی‌آمد، سعی بر حذف این موارد کردیم و متن را بیشتر بر محوریت انسان تنظیم کردیم. درواقع تلاش کردیم متن را تا حدودی تعدیل و تغییر دهیم که البته کار مشکلی بود؛ درحقیقت نمی‌توان چیزی را از متن نمایشنامه‌های رادی برداشت چراکه آثار او مانند دومینو است، اگر یک قطعه از آن را برداریم، تمام بنیان آن فرو می‌ریزد».
منشی ادامه داد:«به عنوان مثال کاراکترها در نمایشنامه‌ی رادی شخصیت‌هایی سیاه و سفید هستند ولی ما سعی کردیم شخصیت‌ها را بیشتر به واقعیت نزدیک کنیم و از این رو کاراکتر «جلال» را مقداری خاکستری، گنگ و مبهم نشان دادیم. درواقع بیشترین چیزی که در این نمایش برای گروه ما مهم بود، موقعیت زمانی و مکانی انسانی بود که مقرر بود در آن محیط زندگی کند: تاثیر انقلاب بر روی یک خانواده، فارغ از هرگونه قضاوتی».
وی تصریح کرد:«شاید این نمایشنامه به معنای زنگ خطری برای جامعه‌ی ما نیز باشد. شاید جامعه‌ی امروز ما به لحاظ سیاسی در حال پوست‌اندازی باشد که تمام این مسائل برای گروه ما سوال بود. به هرحال همان‌گونه که از اسم این نمایشنامه نیز برمی‌آید، همه‌چیز ممکن است بسیار «آهسته» اتفاق بیافتد».
منشی تأکید کرد:«در این نمایشنامه برداشت خودمان را ارائه دادیم و مهم‌ترین دلیل تعدیل متن، منعِ هرگونه تندروی و تعصب‌زدگی بود».
این بازیگر تئاتر در ادامه‌ی نشست، در پاسخ به سوال محمد لطیف‌کار، مدیر مسئول پایگاه خبری فردای‌کرمان و سردبیر هفته‌نامه استقامت مبنی بر این‌که:«شما بنا به ملاحظاتی تغییراتی در متن دادید، این کار ممکن است به کار رادی لطمه زده باشد، که البته اگر رادی خودش هم بود تغییراتی را اعمال می‌کرد. اما تصرف شما در متن رادی بیش از حد بوده است و این در حالی است کار رادی رئالیستی و اجتماعی بوده است، آیا این حد از تصرف در نمایش مجاز است؟»، پاسخ گفت:«می‌گویند کارگردان مولف دوم است، ما در این نمایشنامه فقط احتمالات را جابه‌جا کردیم و با مشاوره‌هایی که با بنیاد رادی انجام دادیم، آنان به ما گفتند تا جایی که در نمایشنامه تغییرات عمده‌ای اعمال نکرده باشید می‌توانید برداشت خودتان را داشته باشید».
گفتنی است، مصطفی اسدی، الناز خواجویی، صادق منشی، باربد نگارستانی، نغمه منعمی و امیررضا محسنی از بازیگرانی هستند که در این نمایش به ایفای نقش می‌پردازند. امیر نوذری تهیه‌کنندگی اثر را بر عهده دارد.
این نمایش تا 20 اردیبهشت‌ماه، هرشب ساعت 19:30 در محل تالار همایون واقع در خیابان شریعتی، نرسیده به باغ ملی، مجتمع یادگاران صنعتی به روی صحنه می‌رود. /م