محسن جلالپور ـ معمولا در نیمه‌های اردیبهشت، می‌شود چشم‌اندازی نزدیک به واقعیت از وضعیت تولید و بازار پسته در ماه‌های پیش‌رو ارائه کرد.
پیش‌بینی اولیه این بود که با توجه به زمستان خوب سال گذشته و بارندگی‌های خوب نیمه‌ی اول فصل بهار، سال خوبی پیش‌رو داشته باشیم. به خصوص در نقاطی که سال ۱۳۹۸ محصول کمتری داشتند.
درختان که سبز شدند و عملا اولین مرحله‌ی شکل‌گیری نطفه‌ی پسته بر درختان آغاز شد، شاهد تداوم بارندگی‌ها بودیم، که این موج بارندگی به نوعی مانع از تکمیل فرآیند لقاح در درختان پسته شد. هرچند در برخی نقاط، شدت و حجم بارش‌ها به قدری بود که درختان صدمه هم دیدند.
در حال حاضر که به پایان اردیبهشت‌ماه نزدیک می‌شویم، می‌توانیم بگوییم چشم‌انداز مثبتی که در ابتدای سال پیش‌بینی می‌کردیم، به دلیل اخلال بارندگی‌های اردیبهشت‌ماه در فرآیند گرده‌افشانی درختان پسته محقق نخواهد شد، و به احتمال زیاد، بخش مهمی از محصول امسال پوک خواهد بود.
در حال حاضر، برخی دانه‌ها در حال ریزش هستند و خوشه‌های پسته‌ی روی درختان هم به اصطلاح باغداران، پردانه نیست.
بنابراین، برآوردهای اولیه نشان می‌دهد امسال در کل کشور ۲۰ تا ۲۵ درصد محصول به دلیل ناقص شدن فرآیند لقاح، با پوکی وريزش مواجه شود و در آینده اگر آفتی به باغ‌ها نزند و مشکل خاصی پیش نیاید، بقیه‌ی محصول قابل برداشت خواهد بود.
در این زمینه چند نکته‌ی دیگر را باید یادآور شوم:
در سال 1398 به دلیل تغییرات جوی و آب وهوایی، محصول پسته با یک ماه تأخیر برداشت شد و باغداران عملا به جای شهریور، از مهرماه شروع به برداشت محصول کردند.
همین‌طور سال گذشته با آغاز به کار بورس پسته، این انتظار در ذهن باغداران و تجار پسته تقویت شد که در صورت تعویق عرضه، می‌توانند ذخیره خود را با قیمت بالاتری بفروشند. در نتیجه تجار این صنعت، بخشی از بازارهای سنتی خود را از دست دادند.
هر سال تجار پسته از ابتدای ماه مهر تلاش می‌کردند با استفاده از فرصت تعطیلات کریسمس، نیاز بازارهای جهانی را تأمین کنند. تعطیلات سال نو چینی هم فرصت خوبی بود که بخشی از پسته‌ی ایران به این کشور صادر شود. بازار اولی به خاطر تعویق عرضه از دست رفت و بازار دومی به دلیل شیوع ویروس کرونا.
ویروس کووید ۱۹ تیر خلاصی به صادرات پسته ایران زد و با ممانعت دولت چین از ترخیص محموله‌های صادراتی پسته و همین‌طور ممنوعیت حمل ونقل آن، بسیاری از تجار پسته گرفتار مشکلات کمرشکن شدند. به این ترتیب سال گذشته نیمی از محصول پسته صادر نشد، و در انبارهای صادر کنندگان باقی ماند.
با وجود مشکلاتی که در فرآیند گرده‌افشانی درختان پسته به وجود آمده، پیش‌بینی این است که تولید پسته‌ی امسال مقداري كمتر از سال گذشته باشد. امسال هم به نسبت، محصول بدی نخواهيم داشت و چون نیمی از محصول سال گذشته هم در انبارها ذخیره شده، روی‌هم‌رفته محصول قابل عرضه از سال گذشته بيشتر است.
این وضعیت فعالان صنعت پسته را به شدت نگران فروش محصول امسال کرده و مشخص نیست اگر محدودیت‌‌های صادراتی تداوم پیدا کند، چه بر سر تجار پسته خواهد آمد.
پدیده بی‌سابقه در بازار پسته این است که همزمان با افزایش قیمت ارز، قیمت پسته رو به کاهش است. در سه دهه‌ی گذشته به یاد ندارم که افزایش نرخ ارز داشته باشیم اما قیمت پسته رو به کاهش باشد.
قبل از عید نوروز، قیمت هر کیلو پسته‌ی فندقی حدود ۱۰۰ هزار تومان بود، در حالی که قیمت ارز از آخرین روزهای سال گذشته تا هفته‌ی پایانی اردیبهشت‌ماه، بیش از ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده، قیمت پسته اما کاهش یافته است. دلیل اصلی بروز این پدیده، کاهش جهانی تقاضای مصرف پسته بوده و متهم اصلی این وضعیت، ویروس کرونا است. / الف
منبع: کانال تلگرامی جلالپور، فعال اقتصادی، رئیس سابق اتاق‌های بازرگانی ایران و کرمان
نظر خود را بنویسید