فردایکرمان ـ گروه جامعه: مراسم یادبود زندهیاد مهندس سیدمحسن میرحیدر، از معماران برجستهی ایرانی و معمار ساختمانهای دانشگاه شهید باهنر، دانشگاه علومپزشکی و بیمارستان افضلیپور در کرمان عصر دوشنبه 22 شهریورماه بهصورت مجازی در دانشگاه شهیدباهنر برگزار شد.
احمد یوسفزاده مدیرکل فرهنگی دانشگاه شهید باهنر اجرای این برنامه را برعهده داشت و جمعی از دوستان و یاران زندهیاد میرحیدر با نقل خاطرات و شرح ویژگیهایی که در او شناخته بودند؛ یادش را زنده نگه داشته و خدماتش را ارج نهادند.
به گزارش خبرنگار فردایکرمان، در ابتدای برنامه، پیام محمدتقی نظرپور، معاون اداری مالی و مدیریت منابع وزارت علوم از سوی مجری برنامه قرائت شد که متن کامل آن را میتوانید اینجا بخوانید.
او در بخشی از این پیام گفت: «طرح جامع کالبدی دانشگاه شهید باهنر میتواند بهعنوان یک الگوی موفق ایرانی، سرمشق دانشگاههای جدید بهخصوص در مناطق گرمسیری قرار گیرد. ما در وزارت علوم، این «الگو» را از خوابگاه طراحی شده آن مهندسان مشاور در دانشگاه شهید باهنر کرمان اخذ کرده و پذیرفتیم. حدود سی و چهار سال پیش، سال 66، با بررسی طراحیهای انجام گرفته در کلیهی دانشگاههای موجود و بررسی مسابقات طراحی خوابگاهها که در سالهای قبل توسط سازمان برنامه و بودجه کشور انجام گرفته بود، به این نتیجه رسیدیم که ساختار اصلی طرح خوابگاهی آن مهندسان مشاور مناسب برای الگوپذیری است. با هماهنگی آقای مهندس میرحیدر و در پی جلسات کارشناسی با مهندسین معمار، سازه، برق و تاسیسات و با در نظر گرفتن شرایط خاص محدودیت های مالی و در شرایط جنگ تحمیلی، به طرح معماری مورد نظر دست یافته و با بسط و گسترش و تطبیق آن طرحها با اقلیمهای مختلف ایران، مکان و زمینهای متنوع به طرحهای معماری مورد نظر رسیدیم. هرچند این اقدام با نقدهای کارشناسی و دلسوزانه معماران و مهندسان مشاور دیگر همراه بود و تا حدودی در ادامه ساخت و ساز و نهضتی که در وزارت علوم برای خوابگاهسازی در نظر گرفته شد، اصلاحات اساسی مدنظر قرار گرفت و معایب آن برطرف شد. در مجموع این نهضت خوابگاهسازی در طول حدود بیست و اندی سال تداوم یافت و نتیجه آن موفق ارزیابی میشود».
میرحیدر بهدنبال نوآوری و کارهای خوب بود
در ادامهی برنامه، دکتر هادی ندیمی، عضو هیات علمی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی در ارتباطی تصویری گفت: «بنده توفیق همکاری مستقیم با زندهیاد میرحیدر را نداشتم اما در مواردی برخوردهایی داشتیم. ایشان را مهندسی بسیار قابل و اهل اجرا و فن شناختم و کارهای ایشان هم مشخص است که بهدنبال نوآوری و کارهای خوب بودند».
وی با بیان اینکه ایشان بسیار عملکردگرا بود و فقدانشان در جامعهی معماری، کاملا محسوس خواهد بود، افزود: «اگر بشود روزی تحقیق جامع دربارهی یک سده گذشتهی معماری کشور شود قطعا مقام هرکدام از این عزیزانی که از دست رفته یا هستند بیشتر معلوم خواهد شد».
ندیمی سپس اظهار کرد: «جامعهی معماری ایران پرتنوع و پرتکثر است و قابلیت اعتلای بسیار بیشتری خواهد داشت و جوانان، معماری را به سمت بهتری سوق خواهند داد».
وی اضافه کرد: «امیدوارم فقدان ایشان را جوانان پرانرژی پر کنند و ذخایری که در معماری امروز داریم، شناخته شوند پیش از اینکه فقدان آنها بخواهد ما را آزرده کند».
وی خاطرنشان کرد: «جامعهی معماری کشور نیاز به تحولی اساسی و عمیق دارد که امیدواریم با تلاش نسل جوان این امر محقق شود».
میرحیدر بسیار دقیق، علاقهمند و مسلط به کار بود
دکتر عیسی سلاجقه از دوستان مرحوم میرحیدر و عضو هیات علمی بخش مهندسی عمران دانشگاه باهنر نیز در پیامی تصویری با این برنامه، با تسلیت به مناسبت درگذشت مهندس میرحیدر گفت: «ایشان از همکاران بسیار باوفا و ارزشمند شادروان افضلیپور بنیانگذار دانشگاه باهنر بودند. اکثر ساختمانهایی که الان در دانشگاه احداث شده یا در حال تکمیل است مدیون زحمات و تلاش ایشان بهعنوان مشاور دانشگاه بوده است».
وی سپس بخشی از زندگینامهی زندهیاد میرحیدر را مرور و اظهار کرد: «قبل از سال 54 مهندسین مشاور بسیار قوی در ایران وجود داشت به نام بنیان که ایشان عضو هیات مدیره و قائممقام شرکت بودند و همان زمان کار طراحی دانشگاه باهنر را شروع کردند و سال 62 مهندسین مشاور جدیدی به نام مهندسین مشاور پیر راز تاسیس شد که مدیرعامل آن بودند».
وی افزود: «ایشان همکار خیلی خوبی بهنام مرحوم مهندس یوسف شریعتزاده داشتند که دربارهی اکثر ساختمانهای دانشگاه باهنر طرح اولیه را زندهیاد شریعتزاده داده و با نظارت مهندس میرحیدر اجرا شد. محاسبات و کنترل سازهای نیز زیر نظر استاد بزرگوار هوشیار نوشین خواهرزاده مهندس افضلیپور بود و با همکاری مهندس قالیبافیان دانشگاه ساخته شد».
سلاجقه برخی دیگر از پروژههایی که مهندس میرحیدر در طراحی و اجرای آن نقش داشته است را برشمرد و ادامه داد: «بنده چه در دفتر فنی دانشگاه و چه در جریان محاسباتی که انجام میدادیم، جلسات متعدد با ایشان داشتم؛ بسیار دقیق، علاقهمند و مسلط به کار بودند و تمام جوانب محیطی را در کارشان میدیدند».
وی با بیان اینکه اصول کلی مجموعهای که در دانشگاه باهنر داریم نشات گرفته از دانشگاهی در انگلستان است، گفت: «ایشان زحمات زیادی برای امور عمرانی و سازندگی دانشگاه کشیدند و قدردانشان هستیم». سلاجقه یادآور شد: «مهندس میرحیدر در دوران کاری خود که فعالیت چشمگیری در امور ساختمانی و عمرانی داشتند در کمیتههای مختلف معماری و عمرانی و شهرسازی نیز عضویت داشتند از جملهی آن میتوان به هیات داوران برای انتخاب بهترین طرحهای بیمارستانی، شورای معماری جامعه مهندسان مشاور ایران، شورای برنامهریزی و هماهنگی جامعه مهندسان مشاور ایران، کمیته تخصصی تدوین مقررات ملی ساختمان ایران، برنامهریزی و اصلاح طرحهای عمرانی کشور و ...اشاره کرد».
مردان بزرگ برای خلق آثار دنیا را زودگذر نمیبینند
در ادامه، حجتالاسلام صباحی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاههای استان کرمان، طی سخنانی با گرامیداشت نام و یاد مهندس میرحیدر گفت: «یکی از شباهتهای دنیا و آخرت این است که هر دو باید آباد شود. دنیا باید با این رویکرد آباد شود که خود را همیشه زنده و جاوید ببینیم ولی آبادانی آخرت این است که بگویی هر لحظه باید از دنیا بروم».
وی با بیان اینکه هم در آبادانی دنیا و هم آخرت باید بکوشیم و هیچ کوتاهی از هیچکس پذیرفته نیست، اظهار کرد: «مردان بزرگی چون بنیانگذاران دانشگاه و همراهانشان که منشا آثاری بزرگ هستند هیچ وقت برای خلق آثارشان، دنیا را زودگذر ندیدند و همین بود که این آثار گرانبها را باقی گذاشتند و تا زمانی که آن اثر فایدهای برای مردم داشته باشد، ثوابی برای پدیدآورنده دارد».
وی افزود: «دانشگاه هم که ثمرهاش دانشمندان و انسانهای خدوم و مفید هستند، از فهم ما ثمرات این کارها خارج است. امیدوارم همانطور که در دنیا منشا خیر بودهاند در آخرت هم از ثمرات آن برخودار شوند». وی بیان کرد: «دانشگاهیان کرمان هم خود را مصیبتدیده میدانند و نام ایشان را همیشه زنده نگه خواهند داشت».
ساختمانی در دانشگاه به نام میرحیدر شود
پروفسور رجبعلیپور، از استادان پیشکسوت دانشگاه باهنر کرمان نیز در پیامی تصویری با بیان اینکه فقدان ایشان نه فقط برای ما دانشگاهیان بلکه برای جامعهی معماران، هنرمندان و مهندسان کشور ضایعهی بزرگی است، گفت: «من رشتهام معماری نیست که بهطور تخصصی اطلاعی از کیفیت کار ایشان داشته باشم ولی از سال 62 که به استخدام دانشگاه درآمدم با ایشان آشنا شدم و دیدارهای فراوانی با هم داشتیم بهویژه وقتی مرحوم افضلیپور یا فاخره صبا به کرمان تشریف میآوردند، افتخار داشتم با حضور این بزرگواران جلساتی داشته باشیم».
وی سپس چند خاطره از مرحوم میرحیدر را نقل و اظهار کرد: «از سال 62 که با ایشان آشنا شدم، مشاوران مهندسین پیرراز تاسیس شد، زیبایی سنتی ساختمانهای پردیزه افضلیپور و استحکام بناها زبانزد خاص و عام است. بنیانگذار دانشگاه عقیدهی راسخی به صحت و ایمان مهندسان شرکت پیرراز داشت و بر هماهنگی تحولات عمرانی با معماری پیشنهادی شرکت تاکید جدی داشتند. از این رو، هر زمان دانشگاه عجله داشت تا فضایی ایجاد شود که در قالب برنامهها و سیاق پیراز نمیگنجید و باید صبر میکردند، سولههایی موقت ساخته و کلاس یا آزمایشات یا اجتماعات در آن برگزار میشد و برنامه این بود که پس از تکمیل دانشگاه، سولهها برچیده شود یا بهصورت انبار دربیاید».
وی افزود: «سولهها خارج از پلان اصلی دانشگاه بود و لطمهای به معماری اصلی نمیزد و سولههای بخش فیزیک و شیمی و کشاورزی بود. دانشگاه تکمیل شده و این مکانها همه ایجاد شده اما وزارت علوم فشار آورد که آمار دانشجویان بالا برود، قراردادی که از ابتدا مرحوم افضلیپور با مهندسین پیراز داشت، کلاسها 25 نفره و کوچک و رابطهی استاد و دانشجو صمیمی و گرم باشد ولی به دلیل کثرت پذیرش دانشجو که خلاف میل مرحوم افضلیپور بود، مجبور شدند سولهها را نگه دارند و کلاسهای بزرگتری هم ساختند».
وی سپس خاطرهی دیگری از ساختن تالار افضل کرمانی نقل کرد: «در برنامه پیرراز، ساخت تالار وحدت با 400 نفر ظرفیت بود. با کثرت دانشجویان، متاسفانه دانشگاه تالار وحدت پاسخگو نبود و مجبور شدیم در دانشگاه، تالار افضل کرمانی را بسازیم که خارج از سبک و سیاق مهندسین پیرراز و خارج از محوطهی اصلی دانشگاه ساخته شده است».
وی با بیان اینکه آن سولهها و تالار را پیرراز نساخت، به ماجرای نامگذاری این تالار نیز اشاره کرد و گفت که ضروری است در دانشگاه شهید باهنر کرمان، ساختمانهایی به نام استاد دکتر محمدابراهیم باستانیپاریزی، مهندس سیدمحسن میرحیدر و زندهیاد دکتر میرزایی از همراهان افضلیپور و اولین رئیس دانشگاه نامگذاری شود.
دلسوزی و قاطعیت در تصمیمگیری از خصوصیات میرحیدر بود
دکتر جواد سلاجقه که زمانی مسئول دفتر فنی دانشگاه بود و خاطرات فراوان و کارهای ارزندهای در کنار ایشان داشتند، نیز بهعنوان آخرین سخنران این مراسم یادبود، گفت: «36 سال مدیریت طرحهای عمرانی دانشگاه را به عهده داشتم و از حضور تاثیرگذار و ارزشمند روانشاد مهندس میرحیدر بهره بردیم».
وی توضیح داد: «زمانی که مهندس افضلیپور تصمیم به تاسیس دانشگاه در کرمان را گرفت، بعد از بررسی همهجانبه، مهندسین مشاور بنیان را انتخاب کرد. مهندس شریعتزاده و میرحیدر از مراکز دانشگاهی داخلی و خارجی بازدید کردند و طرح جامعی برای دانشگاه تهیه کردند و نقشههای فاز اول و دوم را تهیه و پس از تصویب مهندس افضلیپور، عملیات اجرایی ساخت دانشگاه در سال 54 شروع شد. در ادامه نیز از رهنمودهای این مهندسان استفاده شد».
وی اظهار کرد: «از سال 58 مسئول طرحهای عمرانی دانشگاه شدم و با این بزرگواران آشنا شدم؛ مهندس میرحیدر را حضوری ملاقات و متوجه شدم حساسیت و علاقه فراوانی به ارائهی طرحهای باکیفیت دارد. ایشان را فردی مومن و مدیر و متخصص و جدی در کار شناختم و شیفتهی شخصیت و روش و منششان شدم».
وی سپس به ماجرای تغییر شرکت بنیان و تاسیس پیرراز و ادامهی ساخت دانشگاه اشاره کرد و بیان کرد: «از 64 تا 94 که بازنشسته شدم، پیراز با مدیریت میرحیدر در اجرای پروژههای دانشگاه فعال بود و ماهی یک بار به کرمان میآمد و نظارت میکرد. با دفتر فنی و مهندسان همفکری و همکاری داشت و در جلسات متعددی، مشکلات بررسی و موانع برطرف میشد».
سلاجقه گفت: «مدیریت و دلسوزی و قاطعیت در تصمیمگیری از جمله خصوصیات ایشان بود».
وی افزود: «سایت دانشگاه باهنر و دانشگاه علوم پزشکی کرمان 54 هزار مترمربع ساختمان به جز تاسیسات زیربنایی دارد و یکی از بهترین پردیزههای دانشگاهی کشور هستند. به دلیل طراحی مناسب و سازکاری با اقلیم کویر برندهی جایزه آقاخان نیز شده است».
وی با بیان اینکه یکی از شاخصترین پروژهها، بیمارستان افضلیپور است که طرح بیمارستان برتر و الگو برای سایر بیمارستانهای کشور شد، اظهار کرد: «صرفنظر از مطالعات تخصصی، مهمترین پارامترها در طراحی و اجرای موفق این پروژهها را پیگیری مداوم و دلسوزانه و قاطعیت در تصمیمگیری توسط ایشان میدانم».
وی تصریح کرد: «با صراحت می گویم مرحوم میرحیدر از مفاخر معماری و فرهنگی و هنری ایران است و علم و ابتکار و قاطعیت و پشتکار ایشان میتواند رهنمود مناسبی برای نسل جوان باشد».
به گزارش فردایکرمان، مهندس محسن میرحیدر، از مفاخران معماری ایران، اهل کرمانشاه و متولد سال ۱۳۱۵ خورشیدی بود و بیشتر بهواسطهی کارنامهی پربار و درخشانی که در حوزهی معماری داشت، سرآمد و سرشناس بود. او 15 شهریورماه امسال، روی در نقاب خاک کشید و به سفر ابدی رفت. / الف
عکس: محمد لطیف کار
نظر خود را بنویسید