فردای‌کرمان - مهران قوامی*: اصلاح قیمت تعرفه‌های برق و تشویق مشترکان پرمصرف به رعایت ضرورت‌های اصلاح الگوی مصرف با ایجاد انگیزه‌های بالا، موضوعی است که در طول سال‌های اخیر نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
از آنجا که فصل تابستان و گرمای هوا و فعالیت گستردۀ سامانه‌های پرمصرف سرمایشی بار سنگینی را به شبکۀ برق تحمیل کرده و در نهایت هم موجب برهم خوردن تعادل در تولید و مصرف برق می‌شود، مشوق‌های انگیزشی یکی از مهمترین اقدامات دولت‌مردان بوده که هم رعایت عدالت را به همراه داشته و هم موجب کاهش شدّت مصرف می‌شود.
در سالی که مقام معظم رهبری بر رشد تولید تاکید فرموده‌اند، پایداری برق برای صنایع و بخش کشاورزی در کنار تداوم برق‌رسانی به بخش خانگی و روشنایی منازل، محل‌های کسب و کارگاه‌های تولیدی یک ضرورت غیرقابل انکار است. امروزه سیاست‌های تعرفه‌گذاری در قالب مدل‌های مختلف می‌تواند زمینۀ اصلاح الگوی مصرف را فراهم کرده و مشترکان پرمصرف را به رعایت سطح الگوی مصرف ترغیب کند، در غیر این صورت، باید منتظر ماند تا کشور برای جبران ناترازی اقدام به وارد کردن برق کند، در صورتی که می‌توان با اعمال سیاست‌های بهتر انگیزشی، هم بار هزینه‌های سنگین را از دوش مشترکان برداشت و هم موجبات جبران عدم تعادل در تولید و مصرف شد.
در حال حاضر مصرف برق در ایران 6 برابر میانگین جهانی، یعنی حدود 7 برابر ترکیه، 5.3 برابر آلمان با آن صنایع عظیم، 1.9 برابر ژاپن و حتّی 1.5 برابر کشور کوچک عمان است.
در بسیاری از کشورها، تعرفۀ برق مشترکان پرمصرف خانگی با اختلاف بسیار زیاد نسبت به سایر مشترکان تعیین می‌شود؛ این اختلاف در زمان اوج مصرف بیشتر هم می‌شود. از سوی دیگر مشترکانی که بتوانند مصرف خود را پایین نگه دارند یا آن را کاهش دهند نیز از مشوق‌هایی بهره‌مند می‌شوند.
در برخی از کشورها هم برای مشترکان پرمصرف قیمت‌های تمام شده در نظر گرفته شده و این خود عامل مهمی است که پرمصرف‌ها رعایت سایر مشترکان برق را به واسطۀ پرداخت مضاعف داشته باشند. آن‌چه که در اجرای برنامه‌های تشویقی انتظار می‌رود برنامه‌هایی است که بیشتر در جهت حمایت‌های دولت از مشترکان کم‌مصرف تهیه و تدوین شده و در نهایت موجبات حمایت از این قشر می‌شود.
در بررسی برخی از کشورها مثل ژاپن، مشترکان به ازای هر کیلووات ساعت مصرف برق، 18 سنت دلار پرداخت می‌کنند، این یعنی مشترکان، هزینۀ بیشتری را برای هر کیلووات ساعت برق مصرفی خود نسبت به مشترکین کم‌مصرف می‌پردازند. به عبارت دیگر تعرفۀ برق مشترکان پرمصرف بیش از دو برابر بهای تمام شدۀ تولید برق در این کشور و در مقایسه با ایران 25 برابر تعرفه برق است. این به آن معناست که نه تنها مشترکان پرمصرف، برق ارزان‌قیمت دریافت نمی‌کنند، بلکه بهایی بسیار بیشتر از تولید می‌پردازند که عاملی بازدارنده برای مصرف بی‌رویۀ برق تلقی شده و در عین‌حال به توسعه و اقتصاد صنعت برق کمک می‌کند.
شهروندان ایتالیایی به‌ازای هر کیلووات ساعت مصرف برق، ۱۵.۷ سنت به اضافۀ مالیات مربوطه را پرداخت می‌کنند، همچنین آلمان با قیمت ۱۵.۲۲ سنت و انگلستان با فروش هر کیلووات ساعت برق به قیمت ۱۴.۱۶ سنت بیشترین قیمت برق را در سطح جهان دارند.
شهروندان کشور بلژیک، پرتغال و اسپانیا به ترتیب با پرداخت ۱۱.۱۷ سنت، ۱۱.۰۵ سنت و ۱۱.۰۴ سنت به‌ازای هر کیلووات ساعت انرژی الکتریکی در جایگاه‌های بعدی قرار دارند، این درحالی است که در سال گذشته میلادی مشترکان صنعت برق در اسلوواکی به‌ازای هر کیلووات ساعت مصرف برق ۹.۹ سنت و در آمریکا ۹.۴۳ سنت پرداخت کردند.
از سوی دیگر، مصرف‌کنندگان برق در کشورهای فرانسه، آفریقای جنوبی، اتریش، لهستان، هلند، استرالیا و جمهوری چک نیز بین ۸ تا ۸.۹ سنت به‌ازای هرکیلووات ساعت پرداخت می‌کنند و کشورهای کانادا با ۷.۲۳ سنت، فنلاند با ۶.۴۲ سنت و سوئد با ۵.۳۴ سنت نیز در جایگاه‌های بعدی قرار دارند.
گرچه در ایران میانگین قیمت برق معادل ۲ سنت به ازای هرکیلووات ساعت انرژی است، اما باز هم می‌توان پارامترهایی را برای کاهش قیمت تمام شده برق لحاظ کرد.
با آغاز به کار دولت جدید، سیاست‌هایی در جهت کاهش مصرف انرژی به‌ویژه در حوزۀ برق تصویب شده که در تابستان امسال نیز شاهد اجرای آن‌ها خواهیم بود. بر این اساس، تکالیف مرتبط با اجرای طرح‌های تشویقی در بخش‌های خانگی، صنایع و کشاورزی نیز آغاز می‌شود.
پیش‌بینی می‌شود با اجرای برنامه‌های تشویقی تابستانی شاهد روند نزولی مصرف در تمامی تعرفه‌های مشمول پاداش مشترکان برق باشیم و تابستان امسال همچون سال قبل بدون اعمال خاموشی در بخش‌های خانگی و تجاری با موفقیت پشت سر بگذاریم و این صرفه‌جویی بتواند موتور محرکه‌ای برای به حرکت درآوردن چرخ‌های تولید متناسب با شعار سال، حول محور رشد تولید باشد. ان‌شاءالله.
* کارشناس شرکت توانیر تهران
نظر خود را بنویسید